7 bệnh tâm lý thường gặp ở trẻ nhỏ: Cha mẹ cần đặc biệt lưu ý

Các chứng bệnh tâm lý thường gặp ở trẻ nhỏ ngày càng trở nên phổ biến và đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt từ gia đình và cộng đồng. Việc nhận biết và đối phó với chúng là bước quan trọng để đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh và hạnh phúc.

7 bệnh tâm lý thường gặp ở trẻ nhỏ

Trong xã hội hiện đại, việc nhận ra và phân biệt các bệnh tâm lý thường gặp ở trẻ nhỏ đang trở nên ngày càng quan trọng hơn. Trẻ nhỏ có thể trải qua nhiều thách thức tâm lý từ rối loạn lo âu đến tăng động giảm chú ý và nhiều chứng bệnh tâm lý phổ biến khác. Đây là vấn đề đòi hỏi sự chú ý đặc biệt từ các bậc phụ huynh, nhà trường và cộng đồng.

1. Rối loạn lo âu

Rối loạn lo âu thường phổ biến ở trẻ nhỏ, khiến con cảm thấy lo lắng và sợ hãi khi phải đối mặt với hầu hết các sự việc xảy ra xung quanh mình hoặc ngay cả khi không có bất kỳ vấn đề gì. Biểu hiện thường gặp ở trẻ là căng thẳng, buồn bã hoặc thể hiện các hành vi tránh né, trở nên cô đơn và tự cô lập.

2. Rối loạn lo âu lan tỏa

Rối loạn lo âu lan tỏa (GAD) là một dạng rối loạn lo âu mà trẻ nhỏ khó kiểm soát được cảm xúc căng thẳng và cáu gắt, thường xuyên lo lắng về sức khỏe, học tập hoặc mối quan hệ bạn bè.

Hầu hết trẻ nhỏ mắc GAD đều có một hoặc nhiều rối loạn tâm thần kèm theo, bao gồm trầm cảm nặng, rối loạn lo âu hoặc rối loạn hoảng sợ.

3. Tăng động giảm chú ý

Tăng động giảm chú ý là chứng rối loạn không chỉ phổ biến ở trẻ em mà hiện đang có xu hướng gia tăng mạnh mẽ. Trẻ em mắc phải chứng bệnh này thường hiếu động thái quá, bốc đồng kèm theo suy giảm khả năng tập trung, kiểm soát hành vi và điều chỉnh trạng thái tâm trạng.

Về lâu dài chứng bệnh này sẽ khiến trẻ dễ thất vọng, tự ti về bản thân, tự cô lập và rơi vào tình trạng trầm cảm. Bên cạnh đó kết quả học tập của trẻ sa sút, khó theo kịp chương trình học và bị bạn bè xa lánh. Đồng thời trẻ nhỏ còn bị chậm phát triển trí tuệ, có hành vi hung hăng và dẫn tới nghiện ngập.

4. Tâm thần phân liệt

Đây là một rối loạn tâm thần mới được công nhận và thường gặp ở trẻ em, biểu hiện bằng cảm xúc bất ổn, căng thẳng cùng các hành vi gây rối loạn. Nhiều trường hợp nặng có thể gây ra ảo giác, ảo tưởng khiến cho chất lượng cuộc sống và khả năng học tập của trẻ bị giảm sút nghiêm trọng.

Đối với các tình trạng tâm thần phân liệt ở trẻ thì các biểu hiện sẽ xuất hiện sớm khiến trẻ bị chậm phát triển ngôn ngữ, hạn chế về khả năng vận động (chậm bò, chậm biết đi,…).

5. Rối loạn ăn uống

Rối loạn ăn uống là tình trạng trẻ gặp vấn đề tâm lý trong cách ăn uống, biểu hiện bằng việc tự ép buộc mình phải ăn hoặc từ chối ăn mà không tuân theo quy luật tự nhiên của cơ thể.

Các hình thức rối loạn ăn uống thường gặp ở trẻ là chứng biếng ăn và cuồng ăn. Chứng biếng ăn khiến trẻ chỉ ăn rất ít mỗi ngày hoặc một số thực phẩm nhất định dẫn tới thiếu chất và suy dinh dưỡng. Mặt khác, việc ăn uống vô độ ở trẻ lại là hiện tượng không thể dừng ăn dù đã no bụng do trẻ tìm thấy cảm giác thoải mái và bình tĩnh khi ăn.

6. Rối loạn tự kỷ

Tự kỷ hay rối loạn phổ tự kỷ (Autism Spectrum Disorder – ASD) là một dạng rối loạn phát triển lan tỏa với mức độ đa dạng. Tự kỷ hình thành do rối loạn trong quá trình phát triển thần kinh, trẻ mắc chứng bệnh này đều sẽ có khiếm khuyết về ngôn ngữ, hành vi bất thường, rập khuôn và thiếu tương tác xã hội.

Đa phần các trường hợp bị ASD đều là tự kỷ bẩm sinh (khởi phát trước năm 3 tuổi). Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp khởi phát sau 3 tuổi hay còn được gọi là tự kỷ không điển hình.

7. Trầm cảm

Đặc trưng của trầm cảm là trạng thái buồn bã, chán nản, mệt mỏi, suy sụp và không còn bất kỳ hứng thú đối với cuộc sống. Trẻ mắc phải chứng bệnh này khó kiểm soát tốt cảm xúc của mình và liên tục cảm thấy buồn chán, khóc lóc không rõ nguyên nhân.

Trẻ gặp phải trầm cảm còn có xu hướng thu mình, không muốn giao tiếp với bất kỳ ai, tách biệt với xã hội. Khi chứng bệnh phát triển nặng nề có thể dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực và có ý định tự sát ở trẻ nhỏ.

Nguyên nhân gây ra bệnh tâm lý thường gặp ở trẻ nhỏ

Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh tâm lý thường gặp ở trẻ nhỏ nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng nhận biết, bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Nếu một hoặc cả hai phụ huynh của trẻ cũng mắc phải các vấn đề sợ đám đông, có khả năng cao trẻ sẽ thừa hưởng yếu tố này.
• Yếu tố sinh học: Các vấn đề sinh học bất thường trong hệ thống của não có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ.
• Các yếu tố xã hội và văn hóa: Các yếu tố xã hội và văn hóa như sự phân biệt đối xử hoặc sự cô lập có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý ở trẻ nhỏ.
• Yếu tố gia đình: Sự căng thẳng, thiếu sự ổn định trong gia đình của trẻ có thể góp phần gây ra các rối loạn tâm lý.
• Áp lực và tổn thương tâm lý: Áp lực từ gia đình, trường học có thể góp phần vào sự phát triển của hội chứng này. Việc cha mẹ trẻ ly hôn hoặc trải qua các sự kiện xã hội căng thẳng có thể làm tăng cường các vấn đề tâm lý.
• Yếu tố trường học: Các trường hợp bắt nạt, áp lực học tập, áp lực từ bạn bè có thể gây ra căng thẳng và các rối loạn tâm lý khác.

Hậu quả khi trẻ nhỏ mắc bệnh tâm lý

Khi trẻ nhỏ mắc phải các vấn đề tâm lý, có thể xuất hiện nhiều hậu quả tiêu cực ảnh hưởng đến sự phát triển và chất lượng cuộc sống của trẻ.

• Tác động đến sức khỏe tâm thần: Bệnh tâm lý có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm thần như lo âu, trầm cảm hoặc các rối loạn lo âu khác. Những tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sự tự tin, tinh thần và sức khỏe toàn diện của trẻ.
• Tiêu cực về mặt học tập: Tình trạng bệnh lý kéo dài sẽ làm ảnh hưởng đến khả năng học tập của trẻ với khả năng tập trung kém, trí nhớ suy giảm.
• Tác động đến mối quan hệ xã hội: Các vấn đề tâm lý có thể gây ra khó khăn trong việc tương tác xã hội cũng như xây dựng mối quan hệ với bạn bè và gia đình. Trẻ có thể cảm thấy cô đơn và không thoải mái trong các tình huống xã hội.
• Hành vi tự tổn thương: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, các vấn đề tâm lý có thể dẫn đến nguy cơ cao về hành vi tổn thương bản thân do trẻ cảm thấy không có sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè và thầy cô.
• Tác động đến phát triển tương lai: Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, các vấn đề tâm lý có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và trưởng thành của trẻ trong tương lai.
• Tác động đến gia đình: Bệnh tâm lý của trẻ cũng có thể gây ra căng thẳng và xung đột trong gia đình, đặc biệt là nếu không có sự hiểu biết và hỗ trợ đủ lớn từ phía người thân.

Cha mẹ nên làm gì khi trẻ nhỏ gặp bệnh tâm lý

Khi trẻ nhỏ thường xuyên gặp các vấn đề tâm lý, cha mẹ có thể làm những điều sau để đồng hành và hỗ trợ trẻ vượt qua:

• Tạo ra môi trường gia đình an toàn, nơi mà trẻ cảm thấy được yêu thương.
• Lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của trẻ một cách chân thành.
• Duy trì các quy tắc rõ ràng trong gia đình.
• Tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý, bác sĩ chuyên khoa để đánh giá và điều trị vấn đề tâm lý của trẻ.
• Nắm vững kiến thức về bệnh tâm lý mà trẻ đang phải đối mặt, điều này giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng của con và tìm ra cách hỗ trợ.
• Khuyến khích và tạo cơ hội cho trẻ tương tác với bạn bè trong môi trường an toàn.

Bằng cách hỗ trợ và giáo dục của gia đình cũng như cộng đồng, chúng ta có thể tạo ra môi trường an toàn giúp con vượt qua các bệnh tâm lý thường gặp ở trẻ nhỏ một cách khỏe mạnh và tích cực.

Có thể bạn quan tâm:

• Rối loạn tâm lý ở trẻ mầm non: Biểu hiện và Hướng can thiệp
• Rối nhiễu tâm lý ở trẻ: Nguyên nhân, chăm sóc & phòng ngừa
• Trẻ bị rối loạn xử lý các cảm giác: Dấu hiệu và cách khắc phục