Trẻ tự kỷ có chữa được không? Có trở lại bình thường được không?

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì tự kỷ không phải là bệnh mà là tập hợp các rối loạn phát triển lan tỏa khác nhau ở nhiều mức độ riêng biệt từ nhẹ đến nặng. Hội chứng này ảnh hưởng rất lớn đối với đời sống, sức khỏe, sự phát triển của mỗi trẻ nhỏ. Chính vì thế mà nhiều bậc phụ huynh cảm thấy lo ngại về vấn đề “Liệu trẻ tự kỷ có chữa được không? Trẻ có trở lại bình thường được không?”.

Tìm hiểu sơ lược về trẻ tự kỷ

Trong những năm trở lại đây, tự kỷ được xem là vấn đề đáng lo ngại đối với trẻ nhỏ. Đây là một hội chứng bao gồm rất nhiều các rối loạn phát triển với nhiều mức độ khác nhau.

Trẻ mắc phải chứng tự kỷ thường sẽ gặp khiếm khuyết về ngôn ngữ, nhận thức, giao tiếp, khả năng tương tác xã hội kém, khó có thể kiểm soát cảm xúc, hành vi và gặp nhiều cản trở trong việc hòa nhập xã hội. Các triệu chứng này thường khởi phát từ rất sớm, trước khi trẻ 3 tuổi và kéo dài dai dẳng đến trưởng thành.

Theo số liệu thống kê nhận thấy, tỷ lệ bị tự kỷ hiện nay đang ngày càng tăng cao. Cụ thể cứ trong 100 trẻ nhỏ thì sẽ có 1 trẻ bị ảnh hưởng bởi chứng rối loạn phát triển này, trong đó có khoảng 16,8% trẻ bị tự kỷ điển hình.

Đặc biệt hơn là tỷ lệ bé trai mắc tự kỷ cao hơn rất nhiều so với các bé gái, cao gấp 4 đến 6 lần. Đây là một trong các mối quan tâm hàng đầu của toàn xã hội, nó không còn là một căn bệnh quá xa lạ đối với nhiều người.

Về nguyên nhân thì hiện nay vẫn chưa thể xác định cụ thể các yếu tố gây ra tự kỷ. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhận thấy rằng, di truyền, môi trường sống hoặc các ảnh hưởng trong quá trình mang thai có thể là lý do làm khởi phát hội chứng này.

Các bậc phụ huynh có thể phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh bảo của trẻ vào khoảng 2 năm đầu đời. Cụ thể một số triệu chứng thường gặp ở trẻ tự kỷ như:

• Trẻ chậm nói, rối loạn ngôn ngữ
• Có xu hướng lặp đi lặp lại các hành động như lắc lư người, nhón chân, vẫy tay, ngửi đồ vật,…
• Ngại giao tiếp, không tương tác bằng mắt, không bộc lộ cảm xúc,…
• Trẻ không hứng thú với những hoạt động vui chơi xung quanh nhưng lại có sự gắn bó mật thiết với một số đồ vật cụ thể.
• Vận động một cách chậm chạp
• Trẻ chỉ thích chơi một mình, có xu hướng tách biệt với mọi người xung quanh.
• Trẻ bị khiếm khuyết về mặt trí tuệ
• Nhạy cảm với tiếng ồn, âm thanh
• Không có phản ứng khi được gọi tên

Tự kỷ hay còn gọi là rối loạn phổ tự kỷ bởi các triệu chứng của bệnh vô cùng đa dạng, mỗi trường hợp trẻ bị tự kỷ đều sẽ có những biểu hiện đặc trưng khác nhau. Do đó, ngay khi nhận thấy sự bất thường của trẻ, cha mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đến thăm khám và chẩn đoán cùng bác sĩ chuyên khoa.

Trẻ tự kỷ có chữa được không?

Trẻ tự kỷ có chữa được không thường sẽ phụ thuộc vào khá nhiều các yếu tố khác nhau. Cụ thể như mức độ nặng nhẹ của mỗi trẻ, thời gian phát hiện bệnh sớm hay muộn, sự đáp ứng của trẻ với các phương pháp điều trị,….

Theo chia sẻ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thì tự kỷ là một trong các rối loạn phát triển của não bộ. Hội chứng này làm cho trẻ nhỏ bị khiếm khuyết ở về nhiều mặt khác nhau, điển hình nhất là ngôn ngữ, giao tiếp, hành vi, nhận thức, trí tuệ, cảm xúc,…

Trong thực tế, vẫn chưa có bất kỳ phương pháp nào có khả năng điều trị dứt điểm các triệu chứng của tự kỷ và không có bất kỳ biện pháp nào phù hợp cho tất cả các trường hợp. Cũng bởi, mỗi trẻ tự kỷ sẽ có những biểu hiện, đặc trưng riêng biệt nên quá trình can thiệp cũng không thể đồng nhất với nhau.

Bên cạnh đó, Tây y cho rằng tự kỷ không phải là bệnh mà là tập hợp các rối loạn phát triển khác nhau. Vì thế, để phục hồi sức khỏe cho trẻ cần phải dạy dỗ, giáo dục thay vì là điều trị.

Đặc biệt hơn, do không phải là bệnh nên vấn đề can thiệp đến trẻ tự kỷ cũng không thể mang lại hiệu quả tuyệt đối. Mục đích chính của các phương pháp giáo dục đó chính là cải thiện các kỹ năng, khả năng hoạt động của trẻ nhỏ, nâng cao sự phát triển của trẻ và giúp trẻ hòa nhập cộng đồng tốt hơn.

Nếu có thể can thiệp ở giai đoạn sớm, vào những năm tháng đầu đời thì cơ hội cải thiện của trẻ sẽ được gia tăng nhiều hơn. Trẻ tự kỷ được can thiệp đúng cách sẽ dần phát triển tốt các kỹ năng xã hội, kỹ năng giao tiếp, điều chỉnh các hành vi, cảm xúc.

Còn đối với Đông y thì xem tự kỷ như một hội chứng với đa dạng các khiếm khuyết về hành vi, trí tuệ và ngôn ngữ, giao tiếp. Để cải thiện tình trạng này, Đông y thường sẽ áp dụng các bài thuốc có tác dụng đến kinh lạc, huyệt vị. Bên cạnh đó sẽ kết hợp cùng các kỹ thuật như xoa bóp bấm huyệt, thủy châm, điện châm, cấy chỉ,…

Dù can chữa tự kỷ bằng bất kỳ phương pháp nào thì cũng cần có sự kiên trì và nhẫn nại. Các trường hợp nhẹ có thể duy trì trong vài năm nhưng cũng có những trẻ phải hỗ trợ lâu dài mới có thể tự chăm sóc được cho bản thân, hòa nhập với cộng động một cách hiệu quả.

Tìm hiểu thêm: Những trò chơi dành cho trẻ rối loạn cảm giác tốt nhất

Phương pháp hỗ trợ cải thiện tự kỷ cho trẻ

Nếu có thể phát hiện các dấu hiệu của tự kỷ ở giai đoạn sớm và kịp thời áp dụng các biện pháp khắc phục phù hợp thì trẻ nhỏ vẫn có thể cải thiện tốt những khiếm khuyết và phát triển ổn định trong tương lai. Vì thế, ngay khi nhận thấy trẻ nhỏ có những biểu hiện bất thường cảnh báo về chứng tự kỷ thì các bậc phụ huynh nên nhanh chóng đưa trẻ đến thăm khám và chẩn đoán tại các cơ sở chuyên khoa uy tín để được tư vấn, hỗ trợ tốt nhất.

Tùy vào mỗi tình trạng của người bệnh mà các bác sĩ chuyên khoa sĩ cân nhắc để áp dụng các liệu pháp phù hợp. Đối với trẻ bị tự kỷ, hiện nay sẽ được ưu tiên cải thiện bằng các phương pháp sau:

1. Phương pháp tâm lý – giáo dục

Tự kỷ không được xem là bệnh nên không có bất kỳ phương pháp nào có thể giúp điều trị triệt để các triệu chứng ở trẻ nhỏ. Thông thường, khi một đứa trẻ được chẩn đoán mắc phải chứng rối loạn phát triển này thì sẽ được khuyến khích áp dụng các liệu pháp tâm lý, giáo dục nhằm cải thiện các mặt hạn chế của trẻ về giao tiếp, ngôn ngữ, cảm xúc, hành vi.

Trẻ nhỏ sẽ dần được phục hồi các kỹ năng sống cần thiết, dễ dàng hòa nhập hơn với mọi người xung. Một số liệu pháp và phương thức có thể áp dụng cho trẻ tự kỷ như:

1.1 Phương pháp giáo dục đặc biệt

Như đã chia sẻ, trẻ bị tự kỷ là tập hợp rất nhiều các rối loạn phát triển khác nhau. Trẻ mắc phải hội chứng này sẽ có nhiều khiếm khuyết về khả năng sử dụng ngôn ngữ, kỹ năng giao tiếp, kiểm soát hành vi và cảm xúc, hạn chế về mặt nhận thức, trí tuệ,…Một số trẻ dường như không có khả năng tự chăm sóc và phục vụ chính bản thân mình.

Chính vì thế mà việc áp dụng phương pháp giáo dục đối với trẻ tự kỷ được đánh giá với hiệu quả rất cao. Nhờ vào biện pháp này mà trẻ nhỏ có thể hiểu hơn về chính mình và dần cải thiện, nâng cao những kỹ năng xã hội cần thiết, nhờ đó mà quá trình hòa nhập trở nên thuận lợi, dễ dàng hơn.

1.2 Phương pháp tâm vận động

Tâm vận động là một trong các phương pháp giáo dục thường được áp dụng cho trẻ tự kỷ hoặc những trẻ cần cải thiện về khả năng vận động, linh hoạt của cơ thể. Các chuyên gia sẽ tập trung vào sự quan sát và sử dụng nhiều giác quan để có thể kích thích những khả năng của trẻ nhỏ.

Trẻ sẽ được tham gia các trò chơi, các hoạt động dựa trên những sở thích, sự hứng thú của mình để có thể dần cải thiện tốt các mặt yếu kém của bản thân. Theo chia sẻ của các chuyên gia thì sự vận động của cơ thể có liên quan đến sự phát triển và hoàn thiện của thần kinh, tâm lý con người.

Do đó, khi hoạt động thể chất được cải thiện linh hoạt hơn thì sự vận động của tâm lý cũng gia tăng đáng kể và ngược lại. Nhờ thế mà những trẻ tự kỷ có thể gia tăng được sự linh hoạt về cơ thể, đồng thời cũng tạo được tác động tích cực đối với tâm lý.

1.3 Trị liệu phân tâm

Trị liệu phân tâm sẽ sử dụng hai phương pháp chính đó chính là trò chuyện và chơi cùng với trẻ nhỏ. Liệu pháp này không chỉ giúp trẻ cải thiện tốt những khiếm khuyết của bản thân, nâng cao những kỹ năng cần thiết mà còn giúp giải tỏa tốt sự căng thẳng, ngột ngạt của gia đình.

Thông qua các buổi trò chuyện và những trò chơi trị liệu, những người tham gia sẽ dần thấu hiểu hơn về chính mình và thực tại, họ dễ dàng chấp nhận được những điều đang xảy ra để tìm cách thoát khỏi nó. Nhờ có trị liệu phân tâm và các thành viên trong gia đình cũng sẽ cởi mở, thoải mái và gần gũi hơn với nhau.

Đối với cách khắc phục này, các chuyên gia khuyến khích trẻ tự kỷ cần được áp dụng cùng với gia đình, người thân. Đồng thời phải kiên trì kết hợp điều trị tại nhà và các cơ sở y tế để mang lại hiệu quả vượt trội nhất.

1.4 Trị liệu ngôn ngữ

Với hầu hết những trẻ bị tự kỷ đều sẽ có sự hạn chế về khả năng sử dụng ngôn ngữ, kỹ năng giao tiếp kém. Một số trẻ có thể không giao tiếp bằng lời nói, chỉ tương tác với những người xung quanh thông qua cử chỉ, hành vi hoặc biểu cảm gương mặt. Điều này gây nên sự cản trở rất lớn đối với quá trình hòa nhập xã hội.

Do đó, mỗi đứa trẻ bị tự kỷ đều sẽ được ưu tiên áp dụng trị liệu ngôn ngữ kết hợp cùng với phương pháp chỉnh âm. Trẻ sẽ được điều trị cá nhân cùng với chuyên gia để dần cải thiện khả năng nghe, hiểu và nói. Tùy vào tình trạng của mỗi trẻ mà thời gian trị liệu có thể kéo dài từ vài tuần cho đến vài tháng hoặc vài năm.

1.5 Trị liệu bằng nghệ thuật

Theo chia sẻ của các chuyên gia tâm lý, giáo dục thì việc áp dụng các bộ môn nghệ thuật cho trẻ tự kỷ không thể giúp khắc phục hay chữa lành bệnh. Tuy nhiên, trẻ nhỏ khi được trị liệu bằng nghệ thuật sẽ dần được kiểm soát tốt về các hành vi gây bất lợi, giúp trẻ gia tăng sự tương tác đối với cộng đồng.

Ngoài ra, các môn nghệ thuật đơn giản như vẽ, âm nhạc, đọc đồng dao, thơ ca cũng sẽ làm gia tăng sức sáng tạo của trở, giúp trẻ cải thiện khả năng tập trung, tiếp thu nhanh. Nhờ đó mà trẻ có dần điều chỉnh và kiểm soát tốt về cảm hành vi, cảm xúc của bản thân, hành động một cách có chủ đích và ý thức hơn.

1.6 Trị liệu cảm giác

Phần lớn những đứa trẻ mắc phải chứng rối loạn phổ tự kỷ sẽ có những rối loạn cảm giác. Mỗi trẻ sẽ có mức độ và biểu hiện tương đối khác biệt, nó có thể xuất hiện ở nhiều giác quan khác nhau. Điều này cũng phần nào gây cản trở đối với nhận thức và sự phát triển tự nhiên của mỗi đứa trẻ.

Vì thế, việc áp dụng trị liệu cảm giác cho trẻ tự kỷ là điều vô cùng cần thiết. Với liệu pháp này, trẻ nhỏ sẽ dần ổn định và cân bằng về cảm xúc, cảm giác để có thể hỗ trợ tốt cho quá trình hòa nhập.

1.7 Lao động trị liệu

Liệu pháp này sẽ được áp dụng tốt đối với những trẻ bị tự kỷ đang được điều trị tại nhà. Chuyên gia sẽ hướng dẫn và tư vấn cho các bậc phụ huynh về một số phương pháp lao động để hỗ trợ tốt cho trẻ nhỏ.

Cụ thể là cha mẹ, người thân nên yêu cầu và tạo điều kiện cho trẻ được phụ giúp các công việc đơn giản trong gia đình. Lựa chọn những việc làm mà trẻ có thể hoàn thực trong khả năng của bản thân, đồng thời cần phù hợp với sức khỏe của trẻ.

Nhờ vào những hoạt động này mà trẻ sẽ dần hiểu hơn về các hiện tượng và sự vật tự nhiên, biết rõ hơn về những nhiệm vụ và trách nhiệm của bản thân. Chỉ đơn giản là những việc như quét nhà, lặt rau, sắp xếp phòng ngủ, tự vệ sinh cá nhân cũng là một bước đệm tốt để trẻ hình thành nên lối sống tự lập, có khả năng tự phục vụ cho chính mình.

Lưu ý: Có rất nhiều các phương pháp tâm lý và giáo dục khác nhau. Mỗi đứa trẻ sẽ phù hợp và đáp ứng tốt với các liệu pháp riêng biệt. Chính vì thế mà các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến thăm khám tại các cơ sở, bệnh viện chuyên khoa để nhận được lời khuyên tốt nhất, áp dụng các biện pháp thích hợp để trẻ cải thiện hiệu quả.

2. Phương pháp sinh học

Trong một số trường hợp cần thiết, các bác sĩ chuyên khoa vẫn cân nhắc để áp dụng kết hợp giữa các phương pháp tâm lý, giáo dục cùng với phương pháp sinh học để gia tăng mức độ hiệu quả của quá trình điều trị. Cụ thể một số biện pháp thường được áp dụng như:

2.1 Sử dụng thuốc

Theo Tây y, tự kỷ không phải là bệnh nên cho đến hiện nay vẫn chưa có bất kỳ loại thuốc nào được công nhận về khả năng đặc trị chứng tự kỷ ở trẻ em. Tuy nhiên, đây là một hội chứng bao gồm nhiều rối loạn phát triển riêng biệt, ảnh hưởng đến rất nhiều khía cạnh đời sống của trẻ nên vẫn có thể áp dụng một vài loại thuốc hỗ trợ cần thiết.

Thuốc được sử dụng trong các trường hợp này sẽ giúp cải thiện tình trạng trầm cảm, rối loạn giấc ngủ, hạn chế các hành vi hung hăng, chống đối, những sự tăng động mất kiểm soát,…Mặt khác, những loại thuốc này cũng có nhiều khả năng gây ra một vài tác dụng phụ nên cần phải cẩn trọng trong quá trình sử dụng.

Việc dùng thuốc chỉ nên áp dụng khi có sự chỉ định và hướng dẫn cụ thể của chuyên gia, bác sĩ. Gia đình cần phải quan sát và chú ý đến quá trình dùng thuốc của trẻ, thường xuyên đưa trẻ đến kiểm tra để kiểm thời phát hiện và ngăn chặn các tác động xấu của thuốc.

2.2 Vật lý trị liệu

Trong thực tế thì các cơ quan vận động của trẻ tự kỷ vẫn có khả năng hoạt động được ổn định. Tuy nhiên, do tính chất của hội chứng rối loạn phát triển nên trẻ khó có thể tự kiểm soát và điều khiển các cơ quan đó theo đúng ý muốn của mình.

Trẻ tự kỷ thường gặp nhiều khó khăn trong việc vận động tay chân, khó ngồi chéo chân, kiểm soát hoạt động của tay, cơ quan phát âm cũng bị hạn chế đáng kể,…Điều này gây ảnh hưởng rất nhiều đối với các sinh hoạt đời sống hàng ngày của trẻ.

Vì thế, khi áp dụng vật lý trị liệu, trẻ có thể dần cải thiện được khả năng vận động của cơ thể, linh hoạt hơn trong các hoạt động đời sống và dễ dàng kiểm soát cơ thể của bản thân. Bên cạnh đó, liệu pháp này cũng giúp trẻ loại bỏ tốt các hành vi bất lợi, những hành vi thường xuyên lặp đi lặp lại hoặc không phù hợp với hoàn cảnh.

2.3 Oxy cao áp (hyperbaric oxygen – HBO)

Hiện nay, phương pháp Oxy cao áp (hyperbaric oxygen – HBO) được áp dụng điều trị cho người bệnh tự kỷ và được đánh giá cao về mức độ hiệu quả. Ngay cả các nước tiên tiến, phát triển nhất trên thế giới hiện nay như Anh, Mỹ, Brazil,…cũng ứng dụng rất nhiều.

Đối với biện pháp này, trẻ tự kỷ sẽ được bố trí trong một môi trường 100% oxy tinh khiết cùng với lượng áp suất cao. Khi ấy, hàm lượng oxy sẽ dần được thẩm thấu vào da và hòa tan trong huyết tương. Nhờ thế mà lượng oxy trong máu sẽ dần được tăng lên đáng kể.

Theo chia sẻ của các nhà khoa học thì tốc độ tuần hoàn máy của trẻ bị tự kỷ sẽ chậm hơn so với những đứa trẻ bình thường. Chính vì thế mà khi áp dụng tốt phương pháp oxy cao áp sẽ giúp cân bằng và điều chỉnh được tình trạng nào. Đồng thời nó cũng giúp cải thiện tốt tình trạng viêm dạ dày ruột, viêm thần kinh,…ở người bệnh.

Trẻ tự kỷ có chữa được không còn phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Cha mẹ cần dành thời gian quan tâm và chú ý đến những biểu hiện của trẻ ngay từ những năm tháng đầu đời. Ngay khi nhận thấy các dấu hiệu cảnh báo bất thường thì nên chủ động đưa trẻ đến thăm khám để được điều trị kịp thời.

Có thể bạn quan tâm:

• Trẻ tự kỷ có phải khuyết tật không? Vấn đề cần hiểu đúng
• Trẻ chậm nói có phải bị tự kỷ? Phân biệt trẻ chậm nói và tự kỷ
• Những khó khăn của trẻ tự kỷ trong sinh hoạt rất cần sự thấu hiểu
• Các dấu hiệu tự kỷ ở học sinh thường gặp cần chú ý để nhận biết