Các tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh (Wonder Week) & cách vượt qua

Tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh thường xuất hiện khi bé trải qua những bước ngoặt lớn trong sự phát triển về mặt thể chất, cảm xúc và trí tuệ. Mặc dù nó có thể gây ra nhiều phiền toái và mệt mỏi, việc nhận diện cũng như hiểu biết sâu sắc sẽ giúp cha mẹ có biện pháp hỗ trợ phù hợp để bé vượt qua giai đoạn này dễ dàng.

Tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh (Wonder Week) là gì?

Sau khi sinh, cha mẹ không chỉ đối mặt với những vấn đề sức khỏe thể chất mà còn với sự phát triển tâm sinh lý gây không ít phiền toái ở trẻ. Thế giới gọi đây là “tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh” hay “wonder weeks” – thuật ngữ ra đời cách đây khoảng 40 năm, mô tả sự phát triển vượt bậc của trẻ cả về thể chất và tinh thần.

Cách tính tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh

Để tính các tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh, cha mẹ cần dựa trên ngày dự sinh mà không phải ngày thực sinh. Bộ não của bé bắt đầu phát triển từ khi còn trong bụng mẹ và tiếp tục hoàn thiện sau khi chào đời. Do đó, quá trình này phụ thuộc vào tuổi thai tính từ ngày thụ thai. Nếu con sinh vào ngày khác so với ngày dự kiến, hãy lấy ngày dự sinh để tính các tuần khủng hoảng. Ví dụ, nếu con dự sinh ngày 16/12 nhưng sinh ngày 20/12, cha mẹ vẫn bắt đầu tính tuần khủng hoảng từ 16/12.

Cụ thể, trẻ sinh non ở tuần 35, khi được 10 tuần tuổi thực thì bé chỉ mới bước vào tuần khủng hoảng 5 (theo ngày dự sinh). Các ứng dụng hỗ trợ tính Wonder Weeks có thể giúp cha mẹ theo dõi dễ dàng hơn. Tuy nhiên, không phải lúc nào các mốc này cũng chính xác tuyệt đối, bởi mỗi trẻ phát triển khác nhau. Hãy quan sát các dấu hiệu của bé để xác định chính xác liệu con có đang trải qua tuần khủng hoảng hay không.

Tuần khủng hoảng của trẻ kéo dài bao lâu?

Mỗi tuần khủng hoảng kéo dài khoảng 5 tuần, bao gồm 2 giai đoạn chính: “bão tố” và “nắng đẹp”. Trong suốt thời gian này, não bộ của trẻ phát triển mạnh mẽ, đồng thời cũng là lúc con gặp nhiều thách thức, trở nên khó chịu và đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt từ cha mẹ.

• Giai đoạn bão tố: Đây là lúc trẻ bắt đầu học những kỹ năng mới và đối mặt với sự thay đổi nhận thức. Con hay tỏ ra khó chịu, quấy khóc và dễ cáu kỉnh hơn khiến cha mẹ lo lắng. Nhưng đây lại là dấu hiệu tích cực cho thấy não bộ của con đang phát triển.
• Giai đoạn nắng đẹp: Sau khi vượt qua giai đoạn bão tố, trẻ sẽ bước vào giai đoạn nắng đẹp. Đây là lúc con đã hoàn thành việc học hỏi các kỹ năng mới, trở nên thoải mái và có sự tiến bộ rõ rệt về mặt nhận thức. Trẻ sẽ ít quấy khóc hơn, ăn và ngủ tốt hơn, đồng thời cũng sẵn sàng khám phá thế giới xung quanh với tâm trạng vui vẻ.

Dấu hiệu nhận biết các tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh

Để cùng con trải qua cột mốc tuần khủng hoảng một cách êm ái, cha mẹ cần thấu hiểu và giải mã từng thông điệp con muốn gửi qua các dấu hiệu sau đây:

• Bé thường xuyên quấy khóc, nhất là vào ban đêm
• Bám mẹ nhiều hơn, muốn được cha mẹ vỗ về, âu yếm
• Chán ăn, biếng bú, không chịu uống sữa
• Khó ngủ, giấc ngủ không sâu, dễ tỉnh giấc ban đêm
• Dễ trở nên cáu gắt, bực bội, khóc lóc, quấy khóc vô cớ thường xuyên
• Tâm trạng thất thường, dễ bức bối, lo lắng khi phải chia cách mẹ
• Bé có thể hành động một cách hung hăng hơn
• Ghen tị nếu có ai đó dành sự chú ý của cha mẹ hoặc người chăm sóc
• Bé thường có món đồ yêu thích, gắn bó không rời.
• Bé trở nên rất nhạy cảm với mọi thứ xung quanh
• Bé thể hiện các cơn tức giận một cách rõ ràng, bùng nổ hơn

Thời điểm dự báo các tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh

Mỗi giai đoạn phát triển của trẻ đều đi kèm với những thay đổi về thể chất và tinh thần, gây ra nhiều thách thức cho cả bé và cha mẹ. Cho nên việc hiểu rõ về thời điểm dự báo cột mốc phát triển không chỉ giúp cha mẹ nhận diện sớm các dấu hiệu mà còn hỗ trợ bé vượt qua giai đoạn khó khăn này một tốt hơn.

1. Khi bé 5 tuần tuổi

Ở tuần khủng hoảng đầu tiên, khi bé được 5 tuần tuổi, trẻ bắt đầu có sự phát triển đáng kể về các giác quan. Bé sẽ trở nên nhạy cảm hơn với mùi hương, bắt đầu biết cười, chăm chú nhìn vào mọi vật và muốn chạm vào chúng. Trong giai đoạn này, mẹ sẽ thấy con quấy khóc và chán ăn thường xuyên hơn.

2. Khi bé được 8 tuần tuổi

Ở tuần khủng hoảng khi vừa được 8 tuần tuổi, trẻ bắt đầu quan tâm đến đồ chơi và dần khám phá, quan sát các bộ phận trên cơ thể mình. Bé có thể phát ra những âm thanh gầm gừ nhỏ, giữ cho đầu ổn định hơn và quay đầu về phía phát ra âm thanh. Những thay đổi nhỏ này đánh dấu sự tiến bộ trong khả năng tương tác và nhận thức của bé.

3. Bé được 12 tuần tuổi

Vào tuần khủng hoảng khi bé 12 tuần tuổi, con thường bỏ ăn, thức khuya nhưng bù lại cười nhiều hơn và thích lắng nghe những âm thanh với tần số khác nhau. Sau giai đoạn này, bé bắt đầu phát triển các kỹ năng vận động như lẫy, lật sấp, ngóc đầu và cười nhiều hơn. Các kỹ năng này đánh dấu sự chuyển biến lớn đầu tiên trong cuộc đời của trẻ.

4. Trẻ sơ sinh 19 tuần tuổi

Khi bé 19 tuần tuổi, mẹ sẽ thấy con bắt đầu biết cho tay vào miệng mút hoặc cầm nắm mọi thứ trong tầm với và đưa vào miệng. Bé cũng bắt đầu biết nhìn theo cha mẹ và đẩy núm ti ra khi đã no. Những hành động này không chỉ thể hiện sự phát triển về khả năng vận động, nhận thức mà còn cho thấy bé đang dần học cách tương tác với thế giới xung quanh.

5. Con được 26 tuần tuổi

Trẻ 26 tuần tuổi bắt đầu phát triển nhiều kỹ năng mới đáng chú ý như đã biết cầm nắm, có thể ngồi dậy và nhổm người. Đặc biệt, con cũng có khả năng xác định khoảng cách xa gần và bắt đầu thể hiện cảm xúc mãnh liệt, hét và cười rất to. Những tiến bộ này cho thấy bé đang phát triển một cách linh hoạt và tương tác xã hội dường như tích cực hơn trong quá trình lớn lên.

6. Bé được 37 tuần tuổi

Bé ở tuần khủng hoảng khi 37 tuần tuổi đã có nhiều tiến bộ đáng kể trong phát triển ngôn ngữ và xã hội. Con hiện giờ có thể hiểu một số từ đơn giản và thường bắt chước biểu cảm của người khác. Đặc biệt, bé rất thích chơi trò đung đưa theo những bài nhạc quảng cáo và có khả năng cảm nhận và tò mò về con người và động vật xung quanh.

7. Khi bé 46 tuần tuổi

Tầm 46 tuần tuổi, bé đã biết trả lời các câu hỏi ngắn và có thể chỉ vào đồ vật mình muốn để nhờ sự trợ giúp từ cha mẹ. Con cũng thích chơi trò xếp chồng đồ vật và đã có thể nói được những từ đơn giản. Điều này thể hiện sự tiến bộ đáng kể trong khả năng giao tiếp và tương tác xã hội của bé.

Xem thêm: Các dấu hiệu trẻ sơ sinh ảnh hưởng não từ việc rung lắc bé

8. Trẻ sơ sinh 55 tuần tuổi

Khi đạt tuổi 55 tuần, bé tiếp tục phát triển mạnh mẽ khi thể hiện niềm yêu thích với vẽ tranh và màu sắc. Con đã có khả năng đứng vịn vào tường hoặc thành giường và thường cầm đồ vật để đưa ra xa. Đồng thời cũng đã có thể tự mặc và cởi quần áo, cho thấy sự độc lập và khả năng tự chăm sóc bản thân ngày càng tăng cao. Những tiến bộ này là dấu hiệu rõ ràng cho thấy bé đang phát triển một cách toàn diện và tự tin khám phá thế giới xung quanh.

9. Con được 64 tuần tuổi

Lúc 64 tuần tuổi, bé đã thể hiện sự phát triển đáng kể thông qua biết pha trò, nũng nịu và nịnh mẹ. Những hoạt động này cho thấy nhận thức và khả năng thích ứng của trẻ đối với các biểu cảm cũng như hành động của người lớn xung quanh. Đây là giai đoạn bé bắt đầu học hỏi và phát triển các kỹ năng xã hội cần thiết để tương tác, kết nối với những người thân yêu.

10. Khi bé được 75 tuần tuổi

Bé đạt 75 tuần tuổi tức là sự phát triển không chỉ dừng lại ở khả năng ngôn ngữ mà còn mở rộng ra cả về mặt tâm lý và thể chất. Con bắt đầu hiểu ra và thể hiện sự đồng cảm, ít ích kỷ hơn trong các tương tác xã hội. Khả năng ngôn ngữ ngày càng hoàn thiện, cho phép bé thay đổi hành vi và phản ứng phù hợp với từng hoàn cảnh khác nhau. Đây là thời điểm quan trọng khi con dần trở thành một cá nhân đầy tự tin và sẵn sàng khám phá thế giới xung quanh tích cực hơn.

Cha mẹ nên làm gì khi bé rơi vào tuần khủng hoảng?

Cha mẹ cần chuẩn bị tâm lý thật tốt và chấp nhận rằng sự cáu kỉnh, gắt gỏng của con trong các tuần khủng hoảng là điều hoàn toàn tự nhiên trong quá trình phát triển. Đồng thời cũng nên hiểu rằng việc bé quấy khóc không phải là trạng thái diễn ra vĩnh viễn, điều này sẽ giúp các bậc phụ huynh dễ dàng đối phó với tình trạng khó khăn đó.

1. Trấn an bé

Khi bé trở nên đeo bám, dễ quấy khóc trong những tuần khủng hoảng thì cha mẹ cần trấn an bé. Việc ôm ấp và thể hiện tình yêu thương sẽ làm con cảm thấy an toàn hơn. Bên cạnh đó, cảm giác gần gũi và được bảo vệ từ gia đình làm dịu đi nỗi lo sợ mà bé đang trải qua. Hãy dành thời gian ở bên cạnh trẻ nhiều hơn, vì điều này tạo ra liên kết tình cảm mạnh mẽ giữa bé và cha mẹ.

Ngoài việc ôm ấp, cha mẹ cũng có thể sử dụng giọng nói nhẹ nhàng để trấn an bé. Những lời nói dịu dàng, lời hát ru sẽ khiến con cảm thấy yên tâm hơn. Bé sẽ cảm nhận được tình cảm qua những cử chỉ và âm thanh quen thuộc để giảm bớt khó chịu.

2. Điều chỉnh giấc ngủ

Trong những tuần khủng hoảng, bé có thể gặp khó khăn trong việc ngủ ngon. Một cách giúp bé vượt qua giai đoạn này là điều chỉnh giấc ngủ phù hợp với nhu cầu của bé. Bạn có thể cho bé ngủ ban đêm sớm hơn từ 30-45 phút để giúp bé có thời gian nghỉ ngơi tốt hơn. Đồng thời, việc giảm bớt một giấc ngủ ngày trong các tuần cụ thể như 12 – 26, 37 – 55 hoặc 64 cũng có thể giúp bé ngủ sâu hơn vào ban đêm.

Tuy nhiên, trước khi giảm bớt giấc ngủ ngày của bé, mẹ nên theo dõi các dấu hiệu cắt giấc. Nếu bé vẫn có dấu hiệu mệt mỏi và buồn ngủ, không nên ép bé phải thức quá lâu vì điều này có thể khiến bé trở nên khó chịu và quấy khóc hơn. Điều chỉnh giấc ngủ một cách linh hoạt và phù hợp với trạng thái của bé sẽ giúp cải thiện tình hình và làm bé cảm thấy thoải mái hơn.

3. Không ép bé ăn

Trong giai đoạn này, việc ăn uống của bé có thể thay đổi và con trở nên biếng ăn hơn bình thường. Cha mẹ không nên ép bé ăn, vì điều này có thể gây ra tình trạng biếng ăn tâm lý. Thay vì lo lắng quá mức về lịch cho ăn đã có sẵn, hãy đợi đến khi con thực sự cảm thấy đói và sẵn sàng ăn. Việc tôn trọng nhu cầu ăn uống tự nhiên của trẻ giúp bé tránh được áp lực không cần thiết.

Hơn nữa, việc ăn uống trong thời kỳ khủng hoảng thường không ổn định và bé có thể thay đổi khẩu vị, có cảm thấy không muốn ăn. Nếu đói, cha mẹ có thể quan sát tín hiệu như bé nhìn đồ ăn, tỏ ra bứt rứt. Lúc này phụ huynh có thể cho con ăn để tạo cảm giác thư giãn trong thời gian bé đang trải qua giai đoạn khó khăn này.

4. Thường xuyên tương tác và giúp bé phát triển kỹ năng

Trong những tuần khủng hoảng, bé thay đổi nhiều trong quá trình phát triển kỹ năng. Việc dành nhiều thời gian chơi và tương tác với con sẽ giúp bé phát triển các kỹ năng đang học được. Cha mẹ có thể cùng con tham gia các trò chơi kích thích sự tò mò và vận động như chơi đồ chơi, xây dựng, đọc sách. Chúng còn giúp trẻ phát triển các kỹ năng về tư duy và vận động.

Ngoài ra, việc cha mẹ dành thời gian quan tâm đến bé cũng làm con cảm nhận được tình yêu thương và an toàn hơn. Bé sẽ có cảm giác được khích lệ trong mỗi bước phát triển. Điều này không chỉ giúp bé dễ dàng vượt qua tuần khủng hoảng mà còn thúc đẩy sự phát triển toàn diện trong tương lai.

Một số câu hỏi về tuần khủng hoảng của trẻ

Mỗi lần trẻ vượt qua một tuần khủng hoảng, con sẽ có những bước tiến vượt bậc trong sự phát triển trí não và thể chất. Để hiểu rõ hơn về Wonder Weeks và cách giúp bé vượt qua giai đoạn này, cha mẹ cần nắm vững những thắc mắc xoay quanh quá trình phát triển này.

1. Có phải Wonder Weeks ảnh hưởng khác nhau giữa bé trai và bé gái?
Trên thực tế, không có bằng chứng khoa học nào cho thấy Wonder Weeks tác động khác nhau đối với bé trai và bé gái. Cả hai giới đều trải qua những bước phát triển tương tự trong các giai đoạn này. Điều quan trọng là mỗi bé có cách thích nghi riêng với sự thay đổi.

2. Sau Wonder Weeks, bé có phát triển bình thường không?
Sau khi vượt qua mỗi giai đoạn trong tuần khủng hoảng sơ sinh, bé sẽ có những sự tiến bộ rõ rệt trong cả kỹ năng vận động và tư duy. Tuy nhiên, tốc độ phát triển có thể khác nhau ở mỗi trẻ, vì vậy không cần quá lo lắng nếu bé chưa theo kịp bạn bè cùng tuổi.

3. Có nên cho bé ăn dặm khi bé đang trong tuần khủng hoảng sơ sinh?
Trong thời kỳ này, bé có thể thay đổi khẩu vị hoặc biếng ăn, nhưng việc cho con ăn dặm vẫn nên diễn ra như bình thường. Mẹ chỉ cần chú ý linh hoạt điều chỉnh bữa ăn, chọn các món phù hợp với sở thích của bé.

Kết thúc mỗi tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh, bé không chỉ vượt qua những thử thách khó khăn trong các giai đoạn này mà còn trưởng thành hơn về nhiều khía cạnh. Sự đồng hành và thấu hiểu của cha mẹ luôn luôn quý giá, là cơ hội để có thể gắn kết tình cảm với bé, giúp con phát triển tốt nhất có thể.

Có thể bạn quan tâm:

• Các dấu hiệu trẻ sơ sinh bị thiểu năng trí tuệ cần phát hiện sớm
• 10 dấu hiệu trẻ sơ sinh bị tự kỷ cần phát hiện & can thiệp sớm
• 7 Cách phát triển trí não cho trẻ sơ sinh an toàn và hiệu quả nhất