Trẻ tăng động thiếu tập trung, trí nhớ kém và giải pháp khắc phục

Trẻ tăng động thiếu tập trung, trí nhớ kém gây nên nhiều cản trở đối với đời sống, năng lực học tập và sự phát triển toàn diện trong tương lai. Tình trạng này cần được sớm phát hiện và ngăn chặn bằng các biện pháp can thiệp khác nhau để giúp trẻ điều chỉnh tốt hành vi, nâng cao các kỹ năng sống và học tập, sinh hoạt hiệu quả hơn, phòng chống nguy cơ phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. 

Tìm hiểu về trẻ tăng động thiếu tập trung, trí nhớ kém

Tăng động là thuật ngữ thường được sử dụng đối với những trẻ nhỏ có các hành vi hiếu động quá mức, trẻ thường xuyên chạy nhảy, phá phách, nghịch ngợm, leo trèo và khó có thể ngồi yên một chỗ. Những đứa trẻ này thường gặp khó khăn trong việc quản lý cảm xúc và hành vi của bản thân, trẻ luôn có nhu cầu được hoạt động để giải phóng nguồn năng lượng dư thừa bên trong cơ thể.

Các biểu hiện của tăng động thường khởi phát từ rất sớm, ngay từ khi trẻ 2 đến 5 tuổi. Bên cạnh đó, những trường hợp tăng động kéo dài thường kèm theo sự suy giảm về khả năng tập trung, chú ý hay còn được nhiều người gọi là rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Đây là một chứng rối loạn phát triển thường gặp ở nhiều trẻ nhỏ và có khả năng gây ra các tác hại nguy hiểm đối với sức khỏe, đời sống và sự phát triển của trẻ.

Dựa vào số liệu thống kê nhận thấy, tỷ lệ trẻ mắc phải chứng ADHD hiện đang gia tăng đáng kể trong cộng đồng. Tại nước ta, có khoảng từ 3 đến hơn 9% số trẻ nhỏ đang bị tác động bởi chứng tăng động giảm chú ý và đặc biệt có hơn khoảng 65% các trường hợp trẻ tăng động có kèm biểu hiện thiếu tập trung và trí nhớ kém.

Sự tăng động quá mức của trẻ nhỏ sẽ khiến trẻ khó có thể tập trung quá lâu vào bất cứ công việc gì, kể cả những hoạt động mà trẻ cảm thấy yêu thích và vô cùng hứng thú. Trẻ thường không có sự kiên nhẫn và gặp khó khăn trong việc phải chờ đời. Vì thế, trẻ không thể tập trung vào hầu hết các hoạt động xảy ra xung quanh, trẻ thường hay cảm thấy chán nản và dễ bỏ cuộc.

Bên cạnh đó, tăng động giảm chú ý còn gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động của não bộ. Nó được xem là một rối loạn chức năng sinh học nên có khả năng tác động đến các chất dẫn truyền bên trong bộ não, khiến cho thông tin, tín hiệu được truyền đến não dần bị hạn chế từ đó gây ra các rối loạn hành vi và sự suy giảm trí nhớ ở người bệnh.

Những đứa trẻ mắc phải chứng tăng động thường bị hạn chế về khả năng tiếp nhận, xử lý và ghi nhớ thông tin. Do không thể tập trung vào lời nói của người khác, não bộ cũng gặp cản trở trong việc phân tích nên trẻ thường không có trí nhớ phát triển tốt như các bạn cùng trang lứa, hay quên trước quên sau, nhầm lẫn các thông tin với nhau.

Mặc dù rối loạn tăng động giảm chú ý không phải là một bệnh lý quá nguy hiểm nhưng nếu tình trạng tăng động có kèm các biểu hiện thiếp tập trung và trí nhớ kém không sớm được can thiệp và khắc phục tốt sẽ gây nên nhiều ảnh hưởng đối với sức khỏe, chất lượng cuộc sống của trẻ nhỏ. Điều này sẽ khiến trẻ không thể học tập, sinh hoạt và khó có thể hòa nhập, tạo dựng các mối quan hệ xã hội lành mạnh.

Giải pháp khắc phục hiệu quả cho trẻ tăng động thiếu tập trung, trí nhớ kém

Trẻ tăng động thiếu tập trung và bị suy giảm trí nhớ sẽ gây nên nhiều cản trở đối với đời sống của hoặc thậm chí có thể làm gia tăng nguy cơ phát triển các rối loạn nghiêm trọng khác nếu không sớm được khắc phục đúng cách. Do đó, để giúp trẻ tăng động mau chóng phục hồi sức khỏe, cải thiện khả năng tập trung và ghi nhớ tốt hơn, các bậc phụ huynh có thể cân nhắc áp dụng các biện pháp sau đây:

1. Lên kế hoạch, thiết lập thời gian phù hợp

Để có thể giúp trẻ gia tăng sự tập trung và cải thiện tốt trí nhớ thì các bậc phụ huynh nên hỗ trợ trẻ trong việc đưa ra các mục tiêu, công việc cần phải thực hiện và lập nên bảng kế hoạch cụ thể, chi tiết. Nhờ vào việc lên lịch trình rõ ràng cho những việc cần phải thực hiện sẽ giúp trẻ làm việc hiệu quả hơn, hiểu rõ những việc bản thân cần phải làm và có trách nhiệm nhiều hơn đối với những công việc đó.

Ngoài ra, bằng cách này trẻ cũng sẽ biết cách sắp xếp thời gian, gia tăng sự tập trung và chú ý để dễ dàng hoàn thành công việc trong khoảng thời gian quy định. Ví dụ, trẻ cần phải làm xong bài tập trong 45 phút để có thể vui chơi, thư giãn và tham gia các hoạt động mà mình yêu thích.

Việc lên kế hoạch sẽ giúp cho trẻ chuẩn bị sẵn tinh thần và sự tập trung để bắt đầu cho một công việc mới, dễ dàng xác định những hoạt động mình sẽ tham gia trong ngày và sắp xếp thời gian hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, để giúp trẻ tăng động gia tăng sự tập trung và ghi nhớ tốt hơn, các bậc phụ huynh cũng cần đồng hành và luôn nhắc nhở trẻ trong thời gian đầu, đến khi trẻ dần quen sẽ dễ dàng có ý thức và tuân thủ tốt theo kế hoạch đã đề ra.

2. Chia nhỏ từng công việc

Không phải bất kỳ ai cũng có khả năng làm được nhiều việc cùng một lúc. Nhất là những trẻ tăng động lại khó có thể tập trung, chú ý để hoàn thành tốt các công việc được giao phó trong cùng một thời gian.

Do đó, tùy thuộc vào năng lực của mỗi đứa trẻ mà các bậc phụ huynh cần đưa ra các nhiệm vụ, yêu cầu phù hợp. Nếu trẻ thường xuyên bị mất tập trung và không có khả năng ghi nhớ tốt thì ba mẹ hãy nên cho trẻ tập trung làm một việc nào đó trong một khoảng thời gian nhất định.

Cần chia nhỏ các nhiệm vụ để trẻ có thể dễ dàng quản lý và giúp trẻ tập trung tối đa vào công việc đang làm. Điều này giúp trẻ dồn hết năng lực của mình để giải quyết một vấn đề cụ thể, giúp trẻ hoàn thành công việc một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Theo đánh giá của các chuyên gia, phương pháp này không chỉ rèn luyện tốt cho trẻ kỹ năng tập trung mà còn giúp trẻ gia tăng sự nhìn nhận, giải quyết vấn đề một cách triệt  để, chu đáo hơn. Đồng thời, khi trẻ dành thời gian cho một công việc, trẻ cũng sẽ dễ dàng ghi nhớ, vận dụng tốt khả năng của não bộ và dần cải thiện tốt trí nhớ của mình.

3. Khuyến khích trẻ chơi các trò chơi rèn luyện sự tập trung và trí nhớ

Chơi trò chơi cũng là một trong các phương pháp hiệu quả và an toàn mà các bậc phụ huynh có thể áp dụng để giúp trẻ tăng động cải thiện sự tập trung, khắc phục tốt tình trạng trí nhớ kém. Những trò chơi như ghép hình, tìm điểm khác biệt, chơi lego,…sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, nâng cao tốt sự tập trung và rèn luyện khả năng ghi nhớ hiệu quả.

Các bậc phụ huynh nên ưu tiên cho trẻ chơi các trò chơi được tiếp xúc trực tiếp thay vì để trẻ suốt ngày dán mắt vào màn hình điện thoại, máy tính, iPad. Hãy khuyến khích trẻ vui chơi, thư giãn bằng các trò chơi thông minh dựa trên sở thích và mong muốn của trẻ.

Ba mẹ cũng nên chơi và khám phá cùng trẻ để giúp trẻ gia tăng sự hứng thú, tập trung tốt hơn. Hãy luân phiên thay đổi các trò chơi bổ ích mỗi ngày để tránh gây nên sự nhàm chán đối với trẻ. Đồng thời, ba mẹ cũng không nên bắt ép trẻ phải chơi khi trẻ cảm thấy không hứng thú, hãy luôn cố gắng tạo không gian thoải mái để trẻ có thể vui chơi một cách năng động và tích cực nhất.

4. Gia tăng các hoạt động thể chất ở trẻ

Các hoạt động thể chất cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và sự cải thiện của trẻ tăng động. Như đã chia sẻ, những trẻ mắc phải chứng tăng động giảm chú ý và có kèm sự suy giảm về khả năng ghi nhớ sẽ thường có xu hướng hiếu động, nghịch ngợm quá mức.

Trẻ gặp nhiều khó khăn trong việc tự kiểm soát hành vi, cảm xúc và lời nói của chính mình nên thường chạy nhảy, nghịch ngợm khắp nơi gây ảnh hưởng đến mọi người xung quanh. Vì thế, để có thể kiểm soát được tình trạng này, các bậc phụ huynh hãy khuyến khích và tạo điều kiện để trẻ được hoạt động thể chất lành mạnh, phù hợp với lứa tuổi.

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì khi cơ thể được vận động đúng cách sẽ giúp gia tăng sức đề kháng, hỗ trợ tốt hoạt động của não bộ. Khi tham gia vào các hoạt động thể chất, trẻ nhỏ sẽ dễ dàng loại bỏ tốt các yếu tố gây nhiễu bên ngoài, từ đó phát triển khả năng tập trung và dễ dàng ghi nhớ, vận dụng trí não tốt hơn.

5. Chú ý đến chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống cũng có tác động rất lớn đối với sức khỏe tổng thể của mỗi trẻ nhỏ. Nhất là các tình trạng trẻ tăng động thiếu tập trung và có trí nhớ kém càng phải được chú ý hơn trong việc duy trì một thói quen ăn uống lành mạnh, đảm bảo đầy đủ các dưỡng chất, thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết.

Theo lời khuyên của các chuyên gia dinh dưỡng thì để khắc phục tốt tình trạng thiếu tập trung và suy giảm trí nhớ ở trẻ tăng động giảm chú ý, các bậc phụ huynh cần chú ý một số điều sau đây:

• Cung cấp đa dạng các loại thực phẩm ăn uống với đầy đủ các dưỡng chất cần thiết, đặc biệt là omega-3, kẽm, sắt, vitamin, khoáng chất có lợi cho cơ thể và não bộ. Trẻ cần tăng cường ăn nhiều rau xanh, các loại củ quả, hải sản, cá hồi, cá thu, trứng cùng nhiều loại hạt dinh dưỡng.
• Cần loại bỏ các thực phẩm chứa nhiều đường, các chất phụ gia hoặc những dạng thức ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhanh chứa nhiều chất bảo quản gây hại cho sức khỏe.
• Bổ sung đủ nước mỗi ngày, có thể tăng cường sức đề kháng bằng các loại nước ép trái cây, rau củ quả chứa nhiều dưỡng chất.
• Không được cho trẻ tiếp xúc và sử dụng với các loại chất kích thích, chất gây nghiện như cà phê, thuốc lá, rượu bia,…

Duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và khoa học sẽ giúp ích rất nhiều cho sức khỏe của trẻ nhỏ. Đồng thời, khi cơ thể được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ giúp các cơ quan bên trong được hoạt động hiệu quả, năng suất hơn, đặc biệt là não bộ. Từ đó giúp cải thiện tốt tình trạng mất tập trung, giảm trí nhớ, hỗ trợ trẻ kiểm soát hành vi tốt hơn.

6. Đảm bảo tốt chất lượng giấc ngủ

Ở bất kỳ lứa tuổi nào thì con người luôn cần đảm bảo tốt chất lượng giấc ngủ, cần duy trì thời gian ngủ phù hợp với độ tuổi và tình trạng sức khỏe hiện tại. Đối với những trẻ tăng động giảm chú ý cũng thế, trẻ cần được đảm bảo tốt về chất lượng giấc ngủ, duy trì một giấc ngủ trọn vẹn để dễ dàng khắc phục tốt các triệu chứng bất thường, nguy hiểm mà bệnh gây ra.

Dựa vào kết quả của nhiều cuộc nghiên cứu cho thấy rằng, khi giấc ngủ không được đảm bảo sẽ gây ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh, khiến cho con người dễ bị phân tâm, giảm năng lượng và không thể duy trì tốt sự tập trung. Nhất là những tình trạng trẻ bị tăng động, nếu trẻ ngủ không đủ giấc, giấc ngủ không đảm bảo chất lượng sẽ khiến cho sự tăng động gia tăng gấp 3 lần so với bình thường.

Vì thế, các bậc phụ huynh cần phải chú ý và tạo điều kiện để trẻ có được một giấc ngủ tốt. Tùy vào độ tuổi của trẻ mà gia đình nên duy trì thói quen ngủ với thời gian khác nhau, tập trung giấc ngủ vào buổi đêm để trẻ có thể thức dậy với nguồn năng lượng tích cực, củng cố sự tập trung và khả năng ghi nhớ của não bộ.

7. Dành thời gian trò chuyện, chia sẻ cùng trẻ

Những trẻ tăng động thường rất cần sự quan tâm, chia sẻ và hỗ trợ từ ba mẹ cùng những người thân thiết bên cạnh. Khi được tâm sự, trẻ sẽ dễ dàng bày tỏ các cảm xúc, suy nghĩ và những khó khăn hiện tại mà trẻ đang gặp phải. Từ đó, các bậc phụ huynh cũng sẽ hiểu hơn về những yếu tố tác động đến các hành vi bất thường của trẻ, nhờ đó có thể đưa ra các biện pháp hỗ trợ phù hợp.

Thói quen trò chuyện thường xuyên giữa ba mẹ và trẻ nhỏ cũng giúp gia tăng được sự liên kết, tạo dựng tình cảm tốt đẹp trong gia đình. Trẻ khi cảm nhận được sự yêu thương và gắn bó với người thân sẽ dần trở nên ổn định hơn về mặt tâm lý, từ đó dễ dàng kiểm soát các cảm xúc, hành vi sai lệch của bản thân.

8. Thưởng phạt đúng chỗ

Trẻ tăng động thường sẽ nhạy cảm hơn với những lời phê bình, phán xét hoặc những sự chửi mắng của những người xung quanh. Trẻ có thể trở nên kích động và vô cùng cáu gắt, mất kiểm soát khi có ai đó liên tục dùng lời lẽ không hay đối với trẻ, thậm chí là sử dụng bạo lực để răng đe.

Trong thực tế, việc dùng đòn roi hay liên tục la mắng hoàn toàn không phải là cách hiệu quả để giáo dục, phát triển con cái. Thay vì luôn dành cho trẻ những lời lẽ phê bình, khiển trách thì ba mẹ hãy giữ bình tĩnh mỗi khi thấy con tăng động quá mức, đồng thời hãy nhẹ nhàng khuyên bảo, giải thích cho con hiểu về những hành vi sai trái, chưa phù hợp với bản thân.

Đồng thời, hãy dành cho trẻ những lời khen, những lời động viên mỗi khi trẻ hoàn thành tốt một công việc nào đó. Chẳng hạn như trẻ biết cách giữ yên lặng khi ba mẹ làm việc, có thể tập trung để hoàn thành bài tập, ghi nhớ tốt những điều ba mẹ đã dạy. Trẻ sẽ có thêm nhiều động lực và càng thêm cố gắng nếu nhận được sự công nhận và khen thưởng từ ba mẹ hoặc những người thân bên cạnh.

Do đó, để giúp trẻ tăng động cải thiện tốt tình trạng sức khỏe, nâng cao sự tập trung và khả năng ghi nhớ, các bậc phụ huynh cũng nên biết cách thưởng phạt đúng lúc. Đối với những lỗi sai của trẻ, hãy đưa ra những hình thức phạt phù hợp và đặt ra nguyên tắc ngay từ đầu để trẻ có thể biết trước hậu quả về những hành vi của mình. Ngược lại, cũng nên đưa ra những phần thưởng nhỏ đối với các việc làm đúng đắn để thúc đẩy sự nỗ lực, phấn đấu của trẻ.

9. Tâm lý trị liệu

Tâm lý trị liệu hiện đang là một trong các phương pháp hỗ trợ can thiệp hiệu quả và an toàn thường được ưu tiên áp dụng cho hầu hết các trường hợp rối loạn tâm thần hoặc chứng rối loạn có liên quan, trong đó có trẻ tăng động giảm chú ý. Biện pháp này có khả năng giúp trẻ điều chỉnh và kiểm soát tốt các hành vi tiêu cực, bốc đồng và giúp trẻ rèn luyện sự kiên trì, nhẫn nại, gia tăng sự tập trung và phát triển trí nhớ hiệu quả.

Tùy vào tình trạng sức khỏe và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng mà chuyên gia tâm lý sẽ cân nhắc để lựa chọn áp dụng các biện pháp can thiệp khác nhau. Tâm lý trị liệu sẽ sử dụng ngôn ngữ là công cụ giao tiếp chính nhằm tác động đến suy nghĩ, cảm xúc, tâm trí của người bệnh và dần giúp họ loại bỏ các nguyên nhân gốc rễ, điều chỉnh tốt các biểu hiện tiêu cực.

Ngoài ra, trẻ tăng động khi được trị liệu tâm lý sẽ được hỗ trợ rèn luyện và nâng cao tốt các kỹ năng cần thiết. Trẻ sẽ biết cách kiểm soát cảm xúc, học cách gia tăng sự tập trung, chú ý, phát triển trí nhớ, vượt qua những khó khăn, thử thách để dễ dàng hòa nhập, ổn định cuộc sống.

Trên đây là một số thông tin chia sẻ về tình trạng trẻ tăng động thiếu tập trung và trí nhớ kém mà các bậc phụ huynh đang tìm kiếm. Việc hỗ trợ cải thiện khả năng tập trung, ghi nhớ và kiểm soát tốt các hành vi tăng động của trẻ là điều cần thiết nhưng các bậc phụ huynh cũng cần quan tâm và cân nhắc kỹ lưỡng về độ tuổi để dễ dàng lựa chọn các biện pháp can thiệp phù hợp, hiệu quả dành cho trẻ.

Có thể bạn quan tâm:

• Trẻ quá hiếu động, nghịch ngợm: Mẹo khắc phục cực hay cho bố mẹ
• 6 Cách dạy trẻ tăng động giảm chú ý được chuyên gia áp dụng
• Trẻ 4 tuổi tăng động giảm chú ý: Những điều bố mẹ cần lưu ý
• Tăng động giảm chú ý ở trẻ 2 – 3 tuổi: Cách nhận biết & Can thiệp