Tăng động giảm chú ý ở trẻ 2 – 3 tuổi: Cách nhận biết & Can thiệp

Mặc dù các dấu hiệu tăng động giảm chú ý ở trẻ 2 – 3 tuổi vẫn chưa rõ ràng nhưng nếu phát hiện sớm ở giai đoạn này thì việc can thiệp sẽ hiệu quả hơn. Từ đó hạn chế được rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ trong tương lai.

Dấu hiệu nhận biết tăng động giảm chú ý ở trẻ 2 đến 3 tuổi

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì rất khó để nhận biết các triệu chứng tăng động giảm chú ý của trẻ đang trong độ tuổi tập đi, tập nói. Cũng bởi khi ở giai đoạn từ 2 đến 3 tuổi, trẻ mới bắt đầu biết đi và tập phát triển ngôn ngữ nên có nhiều xu hướng hiếu động, nghịch ngợm và muốn khám phá những điều thú vị xoay quanh cuộc sống hàng ngày.

Nhiều bậc phụ huynh cho rằng đó chỉ là các biểu hiện bình thường của một đứa trẻ đang trong giai đoạn phát triển vượt trội và trẻ sẽ dần khắc phục tốt sau khoảng vài năm. Tuy nhiên, việc chủ quan và không kịp thời phát hiện sớm các biểu hiện tăng động giảm chú ý của trẻ 2- 3 tuổi có thể khiến cho tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng, quá trình điều trị gặp nhiều khó khăn hơn trong tương lai.

Vì thế, các bậc phụ huynh cần phải quan tâm và chú ý quan sát để kịp thời nhận biết nguy cơ tăng động giảm chú ý qua các biểu hiện đặc trưng sau đây:

1. Dễ mất tập trung, thời gian chú ý ngắn

Một đứa trẻ mắc phải chứng tăng động giảm chú ý thường gặp nhiều khó khăn trong việc ngồi yên một chỗ và tập trung vào bất kỳ điều gì đó. Do đó, ba mẹ rất khó yêu cầu trẻ phải ngồi yên và tham gia vào các nhiệm vụ, hoạt động nào đó quá lâu bởi trẻ thường rất dễ chán và không thể tập trung tốt.

Ở những trẻ 2-3 tuổi bị tăng động giảm chú ý, các bậc phụ huynh có thể nhận biết rõ bằng các biểu hiện mất tập trung như:

• Trẻ thường cảm thấy dễ chán, lúc đầu có thể rất hào hứng tham gia nhưng chỉ trong thời gian ngắn đã cảm thấy nhàm chán, không còn hứng thú.
• Trẻ có xu hướng thường xuyên bỏ dở các công việc, nhiệm vụ được giao và ít khi hoàn thành trọn vẹn một hoạt động nào đó, đặc biệt là những việc cần nhiều thời gian.
• Trẻ rất dễ bị phân tâm, xao nhãng khi có các tác động từ bên ngoài.
• Trẻ không có sự kiên nhẫn, thường cắt ngang lời người khác, không nghe hiểu hết thông tin truyền đạt của người khác.
• Trẻ thường không thích lắng nghe và làm theo các yêu cầu, chỉ dẫn của ba mẹ, thầy cô hoặc những người xung quanh.

Biểu hiện giảm khả năng chú ý của trẻ có thể gây nên nhiều ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt hàng ngày của trẻ nhỏ. Đặc biệt khi trẻ lớn lên, bước vào môi trường học tập thì trẻ sẽ dễ gặp phải các cản trở trong quá trình tiếp thu kiến thức, dễ mắc phải các sai lầm, hay bỏ quên đồ đạc và dễ bỏ cuộc, nản lòng.

2. Trẻ thường nghịch ngợm, quậy phá quá mức

Trẻ 2 đến 3 tuổi thường rất hiếu động, nghịch ngợm và muốn khám phá, tìm hiểu về mọi thứ mới lạ xảy ra xung quanh. Tuy nhiên, đối với những trẻ mắc phải chứng tăng động giảm chú ý thì sự hiếu động này lại diễn ra một cách quá mức, các hành vi của trẻ vượt ngoài tầm kiểm soát.

Các trường hợp bị tăng động giảm chú ý ở trẻ 2 -3 tuổi thường có xu hướng quấy phá ở bất cứ đâu, không phân biệt thời gian và địa điểm. Dù là ở nhà, ở trường học hoặc thậm chí là những nơi xa lạ, những nơi cần sự trang nghiêm, yên tĩnh trẻ vẫn không thể kiểm soát tốt hành vi của mình, liên tục phá phách, tinh nghịch thái quá.

Để có thể phân biệt rõ giữa hiếu động và tăng động thông qua hành vi của trẻ, các bậc phụ huynh hãy chú ý quan sát và nhận biết trẻ tăng động giảm chú ý qua các triệu chứng sau:

• Trẻ thường gặp nhiều khó khăn trong việc phải ngồi yên một chỗ. Dù bắt buộc phải ngồi yên nhưng tay chân của trẻ luôn muốn vận động, trẻ chỉ thích được chạy nhảy, leo trèo khắp mọi nơi.
• Trẻ có xu hướng nói nhanh, nói rất to và thường xuyên làm ồn, la hét ở bất kỳ đâu, kể cả nhà thờ, chùa, đám tang,….
• Trẻ tăng động giảm chú ý thường rất kém về khả năng kiểm soát và quản lý tốt hành vi của chính mình, trẻ có thể trở nên kích động, chống đối, đánh đập người khác nếu mọi thứ không đáp ứng tốt nhu cầu của trẻ.
• Trẻ nhỏ thường khó hòa nhập được với mọi người xung quanh, kể cả các bạn bè đồng trang lứa.
• Trẻ thường hành động hiếu thắng, không thể suy nghĩ kỹ lưỡng và thấu đáo trước các quyết định, lựa chọn của mình nên dễ dẫn đến các sai lầm.

3. Trẻ thiếu kiên nhẫn, dễ nổi nóng, bốc đồng

Đây có lẽ là một trong các biểu hiện rõ ràng và dễ nhận biết nhất ở các trường hợp tăng động giảm chú ý ở trẻ 2-3 tuổi. Phần lớn những đứa trẻ này đều có những hành đồng bốc đồng, thiếu sự suy nghĩ thấu đáo.

Các biểu hiện này vẫn thường gặp ở những trẻ trong độ tuổi phát triển này nhưng đối với những trẻ mắc tăng động giảm chú ý thì sẽ có xu hướng diễn ra một cách mạnh mẽ, khó kiểm soát. Điều này khiến trẻ phải đối mặt với nhiều hậu quả nghiêm trọng, có khả năng gây hại cho bản thân và cả những người xung quanh.

Cụ thể một số hành vi bốc đồng mà trẻ tăng động giảm chú ý có thể thực hiện như:

• Thường xuyên sử dụng vũ lực để giải quyết vấn đề, đánh bạn bè, ba mẹ, thầy cô.
• Trẻ có thể lấy cắp đồ của người khác.
• Đối với những trẻ đã được đi học sẽ có xu hướng bỏ học, trốn khỏi sự giám sát, quản lý của thầy cô và ba mẹ.
• Không có kiên nhẫn, không thể chờ đợi quá lâu trong hầu hết mọi tình huống.
• Thường xuyên chen ngang vào lời nói của người khác, ngắt lời người đang nói.
• Có thể chọc ghẹo, phá phách các hoạt động của mọi người xung quanh.
• Khó kiểm soát cảm xúc của chính mình, dễ nổi nóng, cáu gắt, giận dữ, đôi lúc cảm thấy sợ hãi, lo lắng, căng thẳng quá mức.

4. Một số biểu hiện khác

Bên cạnh 3 biểu hiện đặc trưng và thường gặp nêu trên thì trẻ tăng động giảm chú ý còn có thể xuất hiện kèm theo các triệu chứng khác. Cụ thể như:

• Trẻ chậm nói, khả năng ngôn ngữ kém, trẻ 2 đến 3 tuổi chỉ nói được một vài từ cơ bản hoặc thậm chí không biết nói.
• Trẻ thường xuyên bị rối loạn giấc ngủ, có thể mất ngủ, ngủ không ngon giấc hoặc hay quấy khóc nhiều lần trong đêm.
• Trẻ thường không có sự thận trọng với người lạ.

Cách chẩn đoán trẻ 2 đến 3 tuổi bị tăng động giảm chú ý

Các biểu hiện tăng động giảm chú ý của trẻ 2 đến 3 tuổi thường dễ bị nhầm lẫn hoặc thậm chí là bỏ qua bởi nó khá tương động với sự nghịch ngợm của trẻ nhỏ trong giai đoạn này. Trong thực tế, có rất nhiều trẻ đang ở độ tuổi học nói, học đi thường xuyên phá phách, nghịch ngợm và xuất hiện hầu hết các triệu chứng trên nhưng không được chẩn đoán mắc phải chứng tăng động giảm chú ý.

Các bậc phụ huynh cũng cần phải chú ý quan sát và cẩn trọng hơn trong việc đưa ra các kết luận hoặc phán đoán sai lầm để tránh làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển tự nhiên của trẻ nhỏ. Tốt nhất, nếu nghi ngờ trẻ mắc chứng tăng động giảm chú ý, ba mẹ nên chủ động cho con tiến hành thăm khám và đánh giá sức khỏe tại các cơ sở, bệnh viện chuyên khoa để được hỗ trợ tốt hơn.

Để có thể chẩn đoán một đứa trẻ 2 đến 3 tuổi đang mắc bệnh tăng động giảm chú ý thì cần dựa trên 3 tiêu chí sau:

• Các triệu chứng đặc trưng của bệnh đã xuất hiện và kéo dài tối thiểu 6 tháng.
• Các triệu chứng sẽ tồn tại ở hầu hết các môi trường khác nhau, kể cả khi ở nhà, trường học, nơi công cộng,….
• Trẻ đạt đủ điểm chẩn đoán khi thực hiện bài test đánh giá rối loạn tăng động giảm chú ý.

Bên cạnh đó, để đưa ra kết luận chuẩn xác và đúng đắn nhất cho các trường hợp trẻ nhỏ thì chuyên gia cũng sẽ dựa vào một số các yếu tố sau:

• Xem xét kỹ lưỡng về tiền sử bệnh lý của trẻ và các thành viên trong gia đình. Nếu trong gia đình có người thân từng mắc phải chứng tăng động giảm chú ý thì khả năng trẻ mắc bệnh sẽ cao hơn so với thông thường.
• Tiến hành một số xét nghiệm cần thiết để có thể loại trừ tốt nguy cơ xuất phát từ các bệnh lý có triệu chứng tương tự. Cụ thể như trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn giấc ngủ, chậm phát triển ngôn ngữ, trẻ gặp vấn đề về thính giác, thị giác hoặc mắc bệnh tuyến giáp.

Sau khi đưa ra được chẩn đoán chính xác về tình trạng bệnh của trẻ, các chuyên gia sẽ tiến hành tư vấn và đưa ra phác đồ điều trị thích hợp để giúp trẻ kiểm soát tốt các triệu chứng, cải thiện tình trạng sức khỏe tốt hơn. Lúc này, gia đình và nhà trường cũng cần kết hợp chặt chẽ với nhau để mang đến cho trẻ môi trường sinh hoạt lành mạnh, hỗ trợ trẻ khắc phục rối loạn hiệu quả.

Hướng điều trị tăng động giảm chú ý ở trẻ 2 – 3 tuổi

Theo đánh giá của các chuyên gia thì chứng rối loạn tăng động giảm chú ý ở tre 2 đến 3 tuổi không quá nguy hiểm và có thể khắc phục tốt bằng nhiều biện pháp khác nhau. Tuy nhiên, nếu không thể phát hiện kịp thời và can thiệp tốt thì bệnh sẽ gây ra rất nhiều các ảnh hưởng tiêu cực đối với quá trình học tập, các sinh hoạt đời sống, các mối quan hệ và cả sức khỏe của trẻ nhỏ.

Chính vì thế, các bậc phụ huynh cần trang bị đầy đủ kiến thức, đặc biệt là các dấu hiệu nhận biết sớm tăng động giảm chú ý để có thể phát hiện và kịp thời điều trị cho trẻ. Nếu nhận thấy trẻ có các biểu hiện đặc trưng nêu trên kéo dài tối thiểu 6 tháng thì phụ huynh cũng nên cho trẻ tiến hành thăm khám và chẩn đoán sớm tại chuyên khoa Nhi để nhận được sự hỗ trợ hiệu quả.

Hiện nay, đối với các trường hợp tăng động giảm chú ý ở trẻ 2 đến 3 tuổi sẽ được hỗ trợ áp dụng liệu pháp giáo dục hành vi để giúp trẻ kiểm soát tốt sự hiếu động, bốc đồng của bản thân và điều chỉnh hành vi theo chiều hướng đúng đắn, tích cực hơn. Cụ thể một số cách hỗ trợ hiệu quả đối với trẻ bị tăng động giảm chú ý như:

• Giúp trẻ rèn luyện và duy trì thói quen lên kế hoạch, sắp xếp công việc cụ thể. Ba mẹ nên dạy cho trẻ cách liệt kê các công việc cần phải thực hiện trong ngày, mô tả chi tiết và cụ thể về từng hoạt động và thời gian cần phải hoàn thành. Bằng cách này trẻ sẽ nâng cao được tính tổ chức, biết cách quản lý thời gian và có trách nhiệm hơn với công việc của mình.
• Tuyệt đối không được la mắng hoặc trách phạt đối với trẻ. Thay vào đó, các bậc phụ huynh hãy nhẹ nhàng khuyên bảo và phân tích để trẻ hiểu rõ những hành vi chưa phù hợp của mình, đồng thời cũng chỉ dẫn và định hướng cho con cách hành xử đúng đắn hơn.
• Thường xuyên khuyến khích và tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các hoạt động tập thể. Phần lớn những trẻ tăng động giảm chú ý đều gặp nhiều khó khăn trong việc giao tiếp, kết nối với mọi người xung quanh. Do đó, ba mẹ cần hỗ trợ trẻ gia tăng kỹ năng này bằng cách cho trẻ gặp gỡ, trò chuyện thêm với nhiều bạn bè mới, được tiếp xúc với các môi trường lành mạnh để trẻ trở nên dạn dĩ hơn. Ngoài ra, các hoạt động vui chơi, giải trí thể chất cũng giúp trẻ tăng động giải phóng tốt nguồn năng lượng, loại bỏ các hoạt động dư thừa.
• Dành cho trẻ những lời động viên, khen ngợi đúng lúc. Mỗi khi trẻ hoàn thành tốt công việc nào đó hoặc có các hành vi tích cực thì ba mẹ hãy dành cho trẻ những lời khen để trẻ cảm thấy có thêm nhiều động lực hơn. Hoặc để trẻ điều chỉnh tốt một thói quen hay hành vi xấu nào đó, ba mẹ cũng có thể đưa ra những phần thưởng dựa trên sở thích của trẻ để giúp trẻ cố gắng nhiều hơn.
• Dành nhiều thời gian vui chơi, gắn kết với trẻ nhỏ. Ba mẹ nên sắp xếp nhiều thời gian để ở cạnh con, cùng con tạo dựng tình cảm và khám phá các trò chơi thú vị để giúp trẻ gia tăng sự tập trung và phản ứng tốt với các tình huống.
• Trẻ 2-3 tuổi bị tăng động giảm chú ý cũng cần được hỗ trợ kỹ lưỡng về chế độ ăn uống hàng ngày, tăng cường bổ sung các loại rau xanh, các thực phẩm giàu acid béo Omega -3 như cá thu, cá hồi,…Đồng thời, cần hạn chế các món ăn chứa nhiều chất bảo bảo, nhiều đường, thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn.

Tăng động giảm chú ý ở trẻ 2-3 tuổi cần được hỗ trợ phát hiện và can thiệp sớm để giúp trẻ kiểm soát tốt các triệu chứng nguy hiểm và phát triển toàn diện hơn. Hy vọng qua thông tin của bài viết này, bạn đọc sẽ hiểu thêm về chứng rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ mà có cách can thiệp, phòng ngừa hiệu quả nhất.

Có thể bạn quan tâm:

• Trẻ tăng động, giận dữ, ăn vạ: Nguyên nhân và cách xử lý
• Khám trẻ tăng động giảm chú ý ở đâu? 10 địa chỉ uy tín, chính xác
• Phân biệt trẻ tăng động và hiếu động để can thiệp đúng, kịp thời
• Trẻ tăng động giảm chú ý chậm nói: Nguyên nhân & cách cải thiện