Trẻ 4 tuổi tăng động giảm chú ý: Những điều bố mẹ cần lưu ý

Các biểu hiện của trẻ 4 tuổi tăng động giảm chú ý cần được phát hiện và can thiệp sớm để tránh gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với sức khỏe và đời sống của trẻ. Tuy nhiên, hiện nay vẫn có nhiều bậc phụ huynh chưa hiểu và nắm rõ thông tin về căn bệnh này khiến cho tình trạng bệnh của trẻ càng trở nên nghiêm trọng, khó điều trị. 

Biểu hiện của trẻ 4 tuổi tăng động giảm chú ý bố mẹ cần biết

Trẻ nhỏ thường hay nghịch ngợm, phá phách, đặc biệt là trẻ bắt đầu lên 4 tuổi đã dần tò mò và thích khám phá những điều mới mẻ xoay quanh cuộc sống. Trẻ thường rất năng động và hay chạy nhảy, leo trèo khắp nơi khiến cho nhiều bậc phụ huynh cảm thấy đau đầu.

Việc trẻ nhỏ thích khám phá và vui đùa là một trong các biểu hiện hết sức bình thường ở lứa tuổi đang phát triển này. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh cần phải hiểu rõ và phân biệt cụ thể giữa năng động và tăng động giảm chú ý để có biện pháp can thiệp, hỗ trợ trẻ càng sớm càng tốt, giúp cho trẻ cải thiện các triệu chứng tiêu cực và phát triển toàn diện hơn.

Nhưng trong thực tế thì các biểu hiện của trẻ 4 tuổi tăng động giảm chú ý thường rất khó nhận biết và dễ nhầm lẫn. Trong độ tuổi này trẻ thường có các biểu hiện khá giống với tăng động nhưng không phải đứa trẻ nào hay nghịch ngợm, phá phách cũng được chẩn đoán mắc phải chứng bệnh này.

Theo chia sẻ của Viện Y tế quốc gia Hoa Kỳ – National Institute of Mental Health thì để xác định một đứa trẻ 4 tuổi đang mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý thì cần dựa vào các triệu chứng đặc trưng sau:

1. Nghịch ngợm, hiếu động quá mức

• Trẻ thường chạy nhảy, leo trèo, phá phách khắp mọi nơi và mọi thời điểm.
• Trẻ không thể ngồi yên một chỗ quá lâu, cảm thấy khó chịu và bứt rứt khi không được vận động.
• Trẻ nói nhanh, nói rất nhiều, nói to, nói không ngừng nghỉ.
• Tay chân của trẻ luôn cựa quậy, hoạt động và tỏ ra vô cùng lúng túng khi ngồi trên ghế hoặc bị bắt buộc ngồi yên.
• Trẻ không thể tuân theo các yêu cầu của người khác.
• Trẻ có nguồn năng lượng vô cùng dồi dào.

2. Trẻ thiếu sự tập trung và chú ý

• Trẻ không muốn tham gia và không hứng thú với các trò chơi cần sự yên tĩnh, tập trung cao độ.
• Trẻ thường bị xao nhãng bởi các yếu tố tác động bên ngoài, không thể chú ý để hoàn thành tốt bất cứ công việc nào.
• Trẻ không có sự nhẫn nại, khó khăn khi phải chờ đợi.
• Trẻ dễ cảm thấy nhàm chán, hay có xu hướng bỏ cuộc giữa chừng.
• Trẻ hay chen ngang vào lời nói của người khác, hay trả lời khi người khác chưa hoàn thành câu hỏi.
• Trẻ không biết cách lắng nghe và khó có thể hiểu rõ nội dung mà người khác đang muốn truyền đạt.
• Trẻ gặp phải các trở ngại trong việc xử lý thông tin và thực hiện theo đúng các chỉ định, hướng dẫn, quy tắc cụ thể.

3. Trẻ tăng động giảm chú ý hay bốc đồng trong suy nghĩ và hành động

• Luôn có cảm giác lo lắng, bất an, bồn chồn, đứng ngồi không yên.
• Thiếu sự kiên nhẫn trong hầu hết mọi chuyện, kể cả những việc mà bản thân yêu thích.
• Nói liên tục, nói không kiểm soát và hay chen ngang vào câu chuyện của người khác hoặc gây ồn ào ở những nơi không phù hợp.
• Cảm xúc dễ bị chi phối, kích động, nóng giận, cáu gắt vô cớ.
• Có những hành vi mất kiểm soát, tự gây thương tích cho chính mình.
• Trẻ 4 tuổi bị tăng động giảm chú ý không thể nhảy bằng 1 chân.
• Có các hành động quá khích, hung hãn quá mức.

Các biểu hiện của trẻ 4 tuổi tăng động giảm chú ý thường sẽ kéo dài ít nhất 6 tháng và gây cản trở lớn đối với sức khỏe, đời sống sinh hoạt hàng ngày của trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, trẻ cũng sẽ bị suy giảm về chất lượng học tập, dễ bị rạn nứt các mối quan hệ.

Ngoài ra, để tránh nhầm lẫn giữa việc trẻ bị tăng động và năng động thì các bậc phụ huynh cũng cần xác định địa điểm mà trẻ xuất hiện các triệu chứng nêu trên. Đối với trẻ bị rối loạn tăng động giảm chú ý, các biểu hiện đặc trưng sẽ xuất hiện ở tối thiểu 2 môi trường khác nhau như ở nhà, trường học, công viên, nơi công cộng,…

Chẩn đoán trẻ 4 tuổi tăng động giảm chú ý

Như đã chia sẻ, các biểu hiện của trẻ 4 tuổi bị tăng động giảm chú ý thường rất khó nhận biết và dễ nhầm lẫn. Cũng bởi có không ít các trường hợp trẻ nhỏ ở độ tuổi này và tồn tại các biểu hiện trên nhưng vẫn không thể xác định là rối loạn tăng động.

Chính vì thế, các bậc phụ huynh cần phải dành nhiều thời gian quan sát, chăm sóc trẻ để có thể đưa ra được các nhận định, đánh giá chính xác và phù hợp nhất. Để tránh xác định sai lầm và gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ thì các chuyên gia luôn khuyến khích phụ huynh nên đưa trẻ đến thăm khám tại các cơ sở chuyên khoa nếu nghi ngờ con đang mắc bệnh.

Việc chẩn đoán tăng động giảm chú ý ở trẻ 4 tuổi cần được thực hiện bởi các bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm trong nghề. Bên cạnh đó, cần phải tuân thủ đầy đủ các tiêu chí sau đây:

• Các biểu hiện đặc trưng của trẻ cần phải xuất hiện và kéo dài tối thiểu trong vòng 6 tháng.
• Các triệu chứng của bệnh cần phải tồn tại ở nhiều môi trường khác nhau. Không chỉ là khi ở nhà mà ngay cả những nơi công cộng, trường hợp, quán nước, nhà thờ,…
• Trẻ cần thực hiện thang điểm đánh giá và đạt đủ điểm của bài test tăng động giảm chú ý.

Bên cạnh đó, để đưa ra được kết luận và chẩn đoán chính xác nhất cho mỗi trường hợp khác nhau thì bác sĩ chuyên khoa cũng sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, tìm hiểu về tiền sử bệnh lý của gia đình, người thân và cả trẻ nhỏ. Ngoài ra, để loại trừ các rối loạn có liên quan như trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn giấc ngủ, chậm phát triển ngôn ngữ,…thì trẻ cũng sẽ được yêu cầu thực hiện một vài cuộc xét nghiệm nhất định.

Phương pháp điều trị tăng động giảm chú ý cho trẻ 4 tuổi

Sau khi tiến hành thăm khám và chẩn đoán chính xác về tình trạng bệnh của trẻ nhỏ, các bác sĩ, chuyên gia sẽ trao đổi trực tiếp với gia đình bệnh nhân để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Tùy vào tình trạng của mỗi đứa trẻ mà việc can thiệp cũng sẽ được duy trì trong thời gian khác nhau, các biện pháp hỗ trợ cũng có phần khác biệt.

Tuy nhiên, một số phương pháp thường được ưu tiên áp dụng cho trẻ 4 tuổi tăng động giảm chú ý như:

1. Liệu pháp giáo dục hành vi

Với những trẻ bị tăng động giảm chú ý thì các chuyên gia thường ưu tiên áp dụng liệu pháp giáo dục hành vi để điều chỉnh lại các hành vi tiêu cực và chưa phù hợp của trẻ. Đặc biệt là trẻ ở độ tuổi mầm non, việc hỗ trợ can thiệp và thay đổi hành vi đóng vai trò chủ chốt để giúp trẻ cân bằng và phát triển toàn diện hơn trong học tập, cuộc sống.

Quá trình áp dụng giáo dục hành vi cho trẻ 4 tuổi tăng động giảm chú ý sẽ giúp trẻ dần kiểm soát và điều chỉnh tốt các hành vi bất thường của mình, cải thiện sự tập trung và nâng cao tốt những kỹ năng cần thiết. Trong giai đoạn này, các bậc phụ huynh cũng cần chú ý tham khảo và thực hiện các biện pháp sau:

• Rèn luyện cho trẻ thói quen làm việc có kế hoạch, sắp xếp công việc một cách hợp lý và khoa học từ những việc nhỏ nhặt nhất. Bố mẹ hãy giúp trẻ lên kế hoạch, mô tả chi tiết về những điều cần làm và khoảng thời gian cần phải thực hiện để trẻ có thể từng bước thực hiện theo. Bằng cách này trẻ sẽ rèn luyện được tính kỷ luật, sống có trách nhiệm và nề nếp hơn trong mọi việc.
• Dành cho trẻ nhiều lời khen ngợi, động viên tích cực sẽ giúp trẻ có thêm nhiều động lực để cố gắng hơn. Khi trẻ hoàn thành tốt một nhiệm vụ nào đó, hãy khen ngợi hoặc thưởng cho trẻ những món quà nhỏ mà trẻ yêu thích.
• Tuyệt đối không la mắng hoặc sử dụng đòn roi trách phạt trẻ tăng động giảm chú ý. Khi trẻ làm sai hoặc chưa ngoan, bố mẹ hãy nhẹ nhàng phân tích, chia sẻ và nhắc nhở để trẻ có thể hiểu và điều chỉnh tốt hành vi, cảm xúc, lời nói của bản thân.
• Khuyến khích và tạo cho trẻ nhiều cơ hội để được vui chơi, tham gia vào nhiều hoạt động giải trí lành mạnh. Trẻ 4 tuổi bị tăng động giảm chú ý thường có xu hướng ngại giao tiếp, khả năng kết nối kém nên trẻ cần có môi trường tốt để giao lưu, kết nối với bạn bè xung quanh.
• Gia đình, người thân cần dành nhiều thời gian bên cạnh để tâm sự, chia sẻ và cùng trẻ vui chơi, khám phá những điều thú vị. Nhờ vào đó mà trẻ cảm nhận được tình yêu thương và nhận được sự giúp đỡ cần thiết, biết cách xử lý tốt các tình huống khó khăn xảy ra trong cuộc sống.

2. Hỗ trợ cải thiện bằng thuốc

Đối với một số trường hợp tăng động giảm chú ý ở trẻ 4 tuổi, các chuyên gia, bác sĩ có thể cân nhắc kết hợp điều trị bằng một vài loại thuốc thích hợp. Thuốc được kê đơn sẽ giúp trẻ kiểm soát tốt các cảm xúc, hành vi tiêu cực, hạn chế và phòng ngừa các ảnh hưởng, hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra.

Các loại thuốc này thường được chia thành 3 nhóm chính như sau:

• Nhóm thuốc kích thích: Công dụng chính của các loại thuốc nhóm này đó chính là hỗ trợ kích thích não bộ tiết ra các chất dẫn truyền thần kinh để kiểm soát và ngăn chặn các hành vi tiêu cực. Trẻ nhỏ sẽ được kê đơn thuốc với liều lượng thấp để đánh giá mức độ đáp ứng trước khi áp dụng liều duy trì. Một số loại thuốc phổ biến như Adderall, Dexedrine, Methylphenidate,…
• Nhóm thuốc không kích thích: Loại thuốc này thường không có tác dụng nhanh bằng nhóm kích thích nhưng có khả năng duy trì hiệu quả lâu dài hơn. Guanfacine, Atomoxetine là những loại thuốc thường được chỉ định sử dụng.
• Nhóm thuốc chống trầm cảm: Những loại thuốc này sẽ được sử dụng nhằm giúp trẻ giảm bớt các cảm xúc tồi tệ, kiểm soát hành vi và sự hung hãn, bốc đồng của mình. Tuy nhiên, do có khả năng gây ra một số tác dụng phụ ngoài ý muốn nên ít khi được khuyến khích sử dụng cho trẻ nhỏ.

Việc dùng thuốc cần được thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn cho trẻ nhỏ. Phụ huynh nên theo dõi và quan sát các biểu hiện của trẻ khi điều trị bằng thuốc để có thể kịp thời phát hiện ra các dấu hiệu bất thường và nhanh chóng can thiệp.

3. Duy trì chế độ dinh dưỡng phù hợp

Chế độ ăn uống hàng ngày cũng là yếu tố quan trọng có thể hỗ trợ tốt trong quá trình phục hồi và cải thiện sức khỏe cho trẻ 4 tuổi mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý. Khi trẻ được duy trì tốt thói quen ăn uống lành mạnh và khoa học thì sức đề kháng của trẻ sẽ tăng cao và hạn chế được các hành vi, cảm xúc rối loạn.

Cụ thể một số lưu ý cần nhớ như:

• Thiết lập chế độ dinh dưỡng với đầy đủ các dưỡng chất cần thiết với nhiều thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất, protein, sắt, omega -3,…có lợi cho sức khỏe.
• Không nên cho trẻ dung nạp quá nhiều các thực phẩm đóng hộp, đồ ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh chứa nhiều chất bảo quản, phụ gia như bánh kẹo, xúc xích, nước có gas,…
• Đảm bảo cho trẻ ăn đủ bữa, nếu trẻ cảm thấy chán ăn thì nên chia nhỏ thành từng bữa phụ để trẻ hấp thu tốt hơn.
• Tăng cường cho trẻ ăn nhiều rau xanh, các loại hoa quả tươi ngon.
• Đa dạng về cách chế biến để gia tăng sự hấp dẫn trong bữa ăn.
• Uống đủ nước mỗi ngày, tăng cường bổ sung các loại nước uống hoa quả giàu dưỡng chất.

Mong rằng qua những chia sẻ của bài viết này, bạn đọc sẽ hiểu thêm về tình trạng trẻ 4 tuổi tăng động giảm chú ý và dễ dàng phát hiện, can thiệp hiệu quả. Trẻ nhỏ nếu được hỗ trợ kịp thời sẽ có thêm nhiều cơ hội để phục hồi và phát triển toàn diện hơn.

Có thể bạn quan tâm:

• Tăng động giảm chú ý ở trẻ 2 – 3 tuổi: Cách nhận biết & Can thiệp
• Top 5 Địa chỉ khám trẻ tăng động giảm chú ý ở TPHCM tốt nhất
• 6 Cách dạy trẻ tăng động giảm chú ý được chuyên gia áp dụng
• Bé 1 tuổi rất nghịch, không chịu ngồi yên có phải bị Tăng động?