5 Bài tập âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói rất dễ áp dụng

Bài tập âm ngữ trị liệu không chỉ là công cụ hỗ trợ trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ chậm nói, mà còn là cầu nối giữa trẻ và thế giới xung quanh thông qua giao tiếp. Tuy nhiên, việc áp dụng các bài tập này cần phải có sự hỗ trợ đầy đủ từ gia đình và cộng đồng nhằm mang lại môi trường phát triển lành mạnh cho trẻ.

5 Bài tập âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói

Trẻ chậm nói thường gặp khó khăn trong việc diễn đạt suy nghĩ của mình một cách trôi chảy và rõ ràng. Chậm nói có thể làm gián đoạn quá trình giao tiếp của trẻ, khiến bé cảm thấy không tự tin. Điều này còn ảnh hưởng đến khả năng tương tác xã hội và học tập của trẻ.

Lúc này âm ngữ trị liệu trở thành một phương pháp hiệu quả để giúp trẻ chậm nói phát triển các kỹ năng nói, phát âm, ngôn ngữ biểu cảm và khả năng hiểu được lời nói. Không chỉ có nhà trị liệu ngôn ngữ mà ngay cả cha mẹ trẻ cũng được cung cấp các bài tập âm ngữ trị liệu tại nhà để đảm bảo phương pháp được thực hành liên tục và mang lại kết quả khả quan hơn.

Sau đây là một số loại bài tập được thực hiện nhằm hỗ trợ và giúp trẻ chậm nói phát triển ngôn ngữ cũng như giao tiếp tốt hơn:

1. Bài tập vận động miệng

Bài tập vận động miệng giúp cải thiện phát âm và kỹ năng nói của trẻ chậm nói. Một số cách thức cụ thể để thực hiện bài tập này bao gồm:

• Chuyển động của môi: Hướng dẫn trẻ thực hiện các chuyển động môi như mở và đóng môi, kéo môi ra và vào hoặc làm các biểu hiện mặt khác nhau. Điều này giúp cải thiện khả năng điều chỉnh cơ môi và phát âm chính xác hơn.
• Chuyển động của lưỡi: Thực hiện các bài tập như di chuyển lưỡi từ trái sang phải, từ trên xuống dưới hoặc làm các động tác xoay lưỡi. Chuyển động này giúp cải thiện sự điều khiển linh hoạt của lưỡi và phát âm được những âm tiết khó.
• Chuyển động của má: Các bài tập như mím môi, kéo má lên và hạ xuống, làm các biểu hiện mặt khác nhau như nhăn nhó và cười giúp cải thiện khả năng điều khiển biểu cảm của khuôn mặt, tác động tích cực đến kỹ năng giao tiếp và biểu đạt của trẻ.
• Thổi bong bóng: Thực hiện hoạt động thổi bong bóng giúp trẻ tập trung vào việc kiểm soát hơi thở và vận động miệng.
• Thổi kèn harmonica: Việc thổi kèn harmonica không chỉ giúp trẻ tập trung vào việc kiểm soát hơi thở mà còn cải thiện khả năng vận động miệng và lưỡi.
• Bài tập hút: Sử dụng ống hút để uống nước là một cách đơn giản nhưng hiệu quả để cải thiện các hoạt động trong cơ miệng của trẻ chậm nói. Khi sử dụng ống hút, trẻ cần phải thực hiện các cử động như mút, hút và nuốt kích thích hoạt động cũng như cải thiện sự linh hoạt của cơ miệng.

2. Bài tập sử dụng hình ảnh

Để quá trình thực hiện các bài tập âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói có hiệu quả, nhà trị liệu và gia đình cần thực hành bài tập dùng thao tác hình ảnh cụ thể như sau:

• Chọn các hình ảnh và đồ chơi phù hợp: Cha mẹ có thể chọn các hình ảnh và đồ chơi liên quan đến chủ đề hoặc từ vựng mà trẻ đang học. Ví dụ, nếu trẻ đang học về động vật, có thể sử dụng các hình ảnh của các loài động vật khác nhau hoặc các đồ chơi đại diện cho chúng.
• Tạo các hoạt động tương tác: Sử dụng các hình ảnh và đồ chơi để tạo ra các hoạt động tương tác cho trẻ như yêu cầu trẻ chỉ ra hoặc nói tên của từng hình ảnh trên tay. Hoặc người lớn có thể sắp xếp các đồ chơi theo nhóm dựa trên các đặc điểm chung và yêu cầu trẻ mô tả về mỗi nhóm.
• Mở rộng vốn từ vựng và cụm từ: Dùng hình ảnh và đồ chơi để giới thiệu và mở rộng vốn từ vựng và cụm từ cho trẻ. Thông qua kết hợp hình ảnh với từ ngữ và mô tả, trẻ có thể hiểu và nhớ từ vựng một cách dễ dàng hơn.

3. Bài tập luyện đọc và phát âm

Đọc sách và thơ cùng trẻ không chỉ giúp bé tiếp xúc với ngôn ngữ mà còn tăng cường kỹ năng đọc và phát âm. Việc luyện đọc cũng giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng và cảm nhận được cấu trúc câu trong ngôn ngữ.

Người lớn nên chọn sách truyện phù hợp với độ tuổi và trình độ của trẻ chẳng hạn như những câu chuyện ngắn đơn giản hoặc sách có hình ảnh sinh động để kích thích sự quan tâm và hứng thú của trẻ.

Bắt đầu cho trẻ đọc các câu ngắn và dần dần chuyển sang các đoạn văn dài hơn để mở rộng vốn từ và kỹ năng đọc. Đồng thời, khuyến khích bé đọc chậm và rõ ràng các từ ngữ và âm tiết để có thể điều chỉnh phát âm một cách chính xác.

Nhà trị liệu hoặc cha mẹ có thể sử dụng các phương pháp trị liệu khớp để mô tả chính xác cách tạo ra âm thanh, âm tiết trong từng từ. Việc cùng chơi các trò chơi, chẳng hạn như bắt chước tiếng động vật kêu cũng có thể hỗ trợ quá trình này đạt kết quả.

4. Bài tập tập trung vào âm giọng

Bài tập tập trung cải thiện âm giọng là một phần quan trọng trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ chậm nói. Các cách để thực hiện bài tập này cụ thể như sau:

• Luyện tập các âm tiết khó: Trẻ sẽ được hướng dẫn và luyện tập các âm tiết mà mình gặp khó khăn trong việc phát âm. Các âm tiết như /r/, /l/, /s/, /z/ thường là những âm tiết mà trẻ chậm nói gặp khó khăn nhất. Việc thực hành cùng với sự hướng dẫn từ người lớn sẽ giúp trẻ điều chỉnh cách phát âm và cải thiện khả năng nói của mình.
• Ghi âm và so sánh: Sau khi đã luyện tập các âm tiết, trẻ sẽ ghi âm lại quá trình phát âm để so sánh với phương thức chuẩn nhằm đánh giá sự khác biệt. Thông qua đó, trẻ có thể nhận biết được những điểm cần cải thiện và tiếp tục luyện tập cho đến khi phát âm trở nên chính xác hơn.
• Cải thiện âm điệu và phát âm: Việc luyện tập và so sánh giúp cải thiện không chỉ phát âm mà còn cải thiện âm điệu của trẻ. Qua việc nghe và so sánh, trẻ có thể điều chỉnh âm điệu và nhịp điệu của câu nói, từ đó nói trôi chảy và dễ hiểu hơn.

5. Bài tập viết

Bài tập viết là một phương pháp hữu ích để hỗ trợ trẻ chậm nói phát triển kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp.

• Luyện viết các từ ngữ cơ bản: Trẻ sẽ được hướng dẫn viết các từ ngữ cơ bản thường sử dụng hàng ngày như “chó”, “cái áo”, “mẹ”, sau đó dần dần tiến tới các từ vựng phức tạp hơn.
• Thực hiện các viết câu đơn giản: Sau khi làm quen với việc viết từ ngữ, trẻ sẽ được hướng dẫn viết câu đơn giản và luyện tập cách sắp xếp từ ngữ vào một cấu trúc câu logic.
• Viết các đoạn văn ngắn: Khi trẻ đã thành thạo viết các từ và câu đơn giản, bé sẽ được khuyến khích viết các đoạn văn ngắn nhằm phát triển khả năng diễn đạt ý của mình một cách rõ ràng
• Viết sáng tạo: Trẻ được khuyến khích tham gia vào các bài tập viết sáng tạo như viết thơ, viết câu chuyện hoặc viết nhật ký. Điều này giúp kích thích sự sáng tạo và tưởng tượng của trẻ.

Lưu ý về bài tập âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói cha mẹ cần biết

Khi áp dụng các bài tập âm ngữ trị liệu cho trẻ chậm nói, có một số lưu ý quan trọng cần được cân nhắc để đảm bảo hiệu quả và an toàn:

• Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ cần thiết như đồ chơi, sách truyện, hình ảnh,…
• Tạo ra môi trường yên tĩnh để trẻ không bị phân tâm
• Điều chỉnh độ khó của bài tập cho phù hợp với khả năng của trẻ
• Khuyến khích trẻ thường xuyên giao tiếp bằng cử chỉ, lời nói hoặc ngôn ngữ cơ thể
• Khen ngợi và động viên trẻ khi thực hành tốt bài tập
• Nên cho trẻ tập luyện thường xuyên và trong một thời gian dài
• Tránh la mắng hay thúc ép trẻ thực hiện
• Tránh so sánh trẻ với bạn bè cùng trang lứa
• Hạn chế cho trẻ xem hay sử dụng thiết bị điện tử
• Thực hiện các bài tập lưỡi, môi và hàm để hỗ trợ hoạt động của cơ miệng, giúp con kết hợp các cơ quan này chính xác và cần thiết để phát âm rõ ràng
• Quan sát biểu cảm và hành vi của trẻ để nắm bắt cảm xúc
• Rèn luyện và kích thích khả năng chủ động giao tiếp cho trẻ
• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng tốt để tăng cường hoạt động trí não
• Kết hợp âm ngữ trị liệu với các phương pháp trị liệu ngôn ngữ cá nhân, giáo dục đặc biệt,…
• Quan sát và theo dõi tiến triển của trẻ trong trong quá trình thực hành bài tập

Việc áp dụng bài tập âm ngữ trị liệu không chỉ là cần thiết mà còn là một phần quan trọng của quá trình hỗ trợ và phát triển cho trẻ chậm nói. Thông qua các bài tập này, chúng ta có thể giúp trẻ thành công trong việc phát triển ngôn ngữ và giao tiếp. Đồng thời tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển xã hội và học tập của trẻ.

Có thể bạn quan tâm:

• Mẹo chữa chậm nói bằng cá lóc có thực sự giúp trẻ nhanh biết nói
• Trẻ nghe hiểu nhưng chậm nói có thực sự đáng lo?
• Những đồ chơi cho trẻ chậm nói giúp bé phát triển ngôn ngữ