Những đồ chơi cho trẻ chậm nói giúp bé phát triển ngôn ngữ

Việc chọn đồ chơi cho trẻ chậm nói đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ phát triển ngôn ngữ hiệu quả hơn, nhanh chóng hơn, con mở rộng được vốn từ và tăng thêm nhận thức với xung quanh. Đặc biệt chính cha mẹ là người cần cùng chơi này với con hằng ngày để vừa thúc đẩy ngôn ngữ, tư duy vừa tăng thêm sự liên kết và gần gũi với trẻ.

5 loại đồ chơi cho trẻ chậm nói để bé phát triển ngôn ngữ hiệu quả

Theo thống kê hiện nay, một trong những nguyên nhân khiến trẻ chậm nói phổ biến hiện nay chính là do thiếu hụt tương tác với các xã hội, đặc biệt là cha mẹ trong những năm tháng đầu đời. Cha mẹ vì quá bận rộn hoặc thờ ơ nên thường để con ở trong nhà chơi một mình, làm bạn với TV, điện thoại, dần dần con trở nên lười nói chuyện, hạn chế vốn từ, chậm nói và không muốn tương tác với ai.

Ngoài ra các yếu tố khác như gặp vấn đề về thính giác, miệng hay não bộ cũng được cho là có tác động đến khả năng phát triển ngôn ngữ, khả năng giao tiếp trong những năm tháng đầu đời của con. Chậm nói chính là một trong những biểu hiện của trẻ tự kỷ điển hình dễ nhận biết nhất, tuy nhiên điều này không có nghĩa là bất cứ trẻ chậm nói nào cũng bị tự kỷ.

Theo các chuyên gia, việc điều trị cho trẻ chậm nói cần bắt đầu từ giai đoạn sớm để nhanh chóng cải thiện khả năng ngôn ngữ cho trẻ. Bên cạnh việc điều trị với bác sĩ, cần đưa trẻ đến các trung tâm trị liệu ngôn ngữ và được giáo dục kỹ năng đặc biệt. Sự tương tác của gia đình, cha mẹ trong việc giáo dục và chăm sóc con hằng ngày cũng đóng vai trò quan trong quá trình cải thiện ngôn ngữ và giao tiếp cho con.

Với sự gia tăng về tỷ lệ trẻ chậm nói cùng những ảnh hưởng mà nó gây ra trên cuộc sống, sự phát triển toàn diện của con nên hiện nay đã có rất nhiều phương pháp hỗ trợ những nhóm trẻ đặc biệt này. Trong đó việc sử dụng các loại đồ chơi cho trẻ chậm nói đang được đánh giá rất cao bởi vừa tạo hứng thú giúp trẻ học được về ngôn ngữ, nâng cao sự sáng tạo vừa có thể ứng dụng để học tập ở bất cứ đâu.

Vậy nên dùng những bộ đồ chơi cho trẻ chậm nói nào để mang lại hiệu quả tốt nhất?

Bộ đồ chơi đóng vai nhân vật

Chẳng hạn nếu bé là con gái, phụ huynh có thể mua các bộ đồ chơi là búp bê, bộ đồ chơi nấu ăn hoặc nếu bé là con trai hãy thử mua các bộ đồ chơi bác sĩ, sửa chữa kỹ thuật… Sau đó phân chia vai nhân vật tương ứng với bộ đồ chơi, cả bạn và bé đều cùng đóng vai các nhân vật này và hãy tạo tình huống để khích lệ còn dùng ngôn ngữ, lời nói để đưa ra hướng giải quyết.

Chẳng hạn như nếu bạn đồ chơi cho trẻ chậm nói là bộ đồ chơi bác sĩ thì có thể để bé đóng vai bác sĩ, bạn là bệnh nhân và hãy giả bộ bệnh đến yêu cầu bé khám, kê thuốc. Hay nếu dùng bộ đồ chơi công an thì hãy tạo ra các tình huống vi phạm để con xử lý. Trẻ nhỏ thường rất thích chơi trò đóng vai, diễn kịch nên con sẽ cố gắng nói chuyện, dùng ngôn từ để hóa thân vào trong các tình huống đó.

Các bộ đồ chơi đóng vai nhân vật sẽ tạo cơ hội cho trẻ chậm nói được nói, được thể hiện bản thân, được mở rộng tư duy và sự sáng tạo. Để có hiệu quả hơn phụ huynh cũng nên hướng tới các nội dung, chủ đề mà con yêu thích để tạo  hứng thú cho con đóng vai và trò chuyện hơn.

Đồ chơi cho trẻ chậm nói – bộ đồ chơi kích thích cơ hàm

Ở những trẻ gặp vấn đề về miệng như sứt môi hở hàm ếch, dính thắng lưỡi.. điều này khiến hoạt động và sự tương tác giữa lưỡi, răng, môi không được đồng đều khiến con nói chuyện khó nghe, dần dần dẫn tới chậm nói. Vì vậy các chuyên gia cũng khuyến khích khi chọn đồ chơi cho trẻ chậm nói nên tìm kiếm những loại đồ chơi có thể kích thích phát triển và cải thiện cơ hàm cho con.

Có rất nhiều loại đồ chơi phù hợp với mục đích này và cũng đa dạng phù hợp với nhiều lứa tuổi, có thể cho trẻ chơi từ sớm như kèn, đồ thổi bong bóng, thổi chong chóng, thổi sáo, thổi còi… Hoặc đơn giản hơn mẹ có thể cho trẻ dùng ống hút thường xuyên cũng có thể kích thích các hoạt động của cơ miệng.

Bộ đồ chơi kích thích thính giác

Như đã nói, trẻ gặp các vấn đề về thính giác cũng dễ bị chậm nói do khi con không nghe tốt sẽ không thể hiểu người khác muốn nói gì, không thể nhanh nhạy trong việc giao tiếp và cũng khó khăn khi tương tác. Do đó cần lựa chọn các loại đồ chơi giúp trẻ kích thích hoạt động của thính giác, tạo sự nhạy bén với âm thanh, dần dần kích thích trí tò mò và phản ứng nhanh nhạy hơn trong giao tiếp.

Phụ huynh có thể lựa chọn các loại nhạc cụ, các bộ đàn, trống .. hay các bộ đồ chơi mà trẻ có thể tự tạo ra âm thanh. Âm nhạc cũng luôn mang đến những giá trị tích cực trong việc phát triển trí não và nhận thức đồng thời tăng cường sự sáng tạo nếu chính trẻ là người tạo ra các âm thanh thú vị đó.

Mặt khác với nhóm trẻ tự kỷ bị chậm nói việc dùng âm nhạc để giáo dục cho trẻ cũng được rất nhiều nhà trị liệu áp dụng và thành công. Việc tạo ra các nhịp điệu, sáng tạo với nhạc cụ từ các bộ đồ chơi, sử dụng âm thanh với tần số phù hợp hoàn toàn có thể giúp trẻ tăng cường sự chú ý, giải tỏa căng thẳng, tác động vào các vùng não bộ đồng thời gắn kết trẻ với xung quanh khi cả hai cùng chơi.

Các bộ đồ chơi ngoài trời

Theo các chuyên gia, chọn đồ chơi cho trẻ chậm nói đừng giới hạn ở trong việc phải có tính giáo dục, chỉ tập trung vào việc nói mà hãy mở rộng ra các trò chơi kích thích sự sáng tạo, giúp con tìm hiểu thế giới xung quanh. Các bộ đồ chơi dành cho khu vực ngoài trời chính là một trong những lựa chọn phù hợp để con vừa nâng cao được ngôn ngữ, vừa được tìm hiểu xung quanh đồng thời tăng tính tương tác xã hội.

Phụ huynh có thể tham khảo các bộ đồ chơi xúc cát, đồ chơi xây nhà, xe đạp, đồ chơi câu cá.. Hoặc có thể cùng con chơi đá bóng, chơi bập bênh, các bộ môn có tính tương tác, tính đồng đội để hướng dẫn con cách giao tiếp, kết hợp với những thành viên khác để dành chiến thắng. Mặt khác thì ánh nắng cũng rất tốt cho sự phát triển và trí não của trẻ nên cũng cần thiết cho quá trình phát triển toàn diện của con.

Hơn hết tạo một môi trường học tập bên ngoài cũng hoàn toàn có thể đem đến sự thích thú, thoải mái hơn là lúc nào cũng chỉ học trong nhà. Vì vậy phụ huynh nên chú ý xen kẽ việc kết hợp các bộ đồ chơi cho trẻ chậm nói và thay đổi không gian học tập để tránh gây nhàm chán và kích thích khả năng học tập, giao tiếp của con tốt hơn.

Đồ chơi cho trẻ chậm nói – hãy chọn sách

Sách luôn là lựa chọn hàng đầu trong quá trình hình thành và phát triển toàn diện của trẻ em ở bất cứ giai đoạn nào, tình trạng nào của trẻ, bao gồm cả chậm nói. Theo các chuyên gia, việc lựa chọn những cuốn sách phù hợp sẽ vừa giúp tăng cường khả năng ngôn ngữ, nâng cao nhận thức, trí thông minh cùng vô vàn các lợi ích tuyệt vời khác.

Do khả năng nói của con hạn chế và vốn ngôn ngữ của con bị hạn chế nên phụ huynh hãy ưu tiên chọn những loại sách đơn giản, sử dụng những từ ngữ dễ hiểu, có minh họa bằng hình ảnh sinh động để con dễ hiểu hơn. Hiện nay việc tìm kiếm các bộ sách giúp trẻ cải thiện về ngôn ngữ hoặc nhận thức cực kỳ phổ biến và có thể tìm thấy ở bất cứ nhà sách nào.

Đồ chơi cho trẻ chậm nói dưới dạng sách vừa giúp trẻ nâng cao nhận thức, đa dạng thêm vốn từ ngữ, khám phá thêm về thế giới xung quanh. Hãy bắt đầu từ những cuốn sách có nội dung đơn giản như giới thiệu về các loại động vật, cây cỏ, hoa lá thân thuộc với xung quanh. Vừa cho trẻ đọc sách vừa đưa trẻ đi thăm quan thực tế để khám phá về các nội dung trong sách cũng tạo cho con hứng thú trò chuyện chia sẻ và muốn học tập tiếp.

Ngoài ra phụ huynh cũng có thể thông qua các cuốn sách này để trực tiếp kể chuyện cho con nghe. Tuy nhiên thay vì kể hết câu chuyện, phụ huynh có thể dừng lại và hỏi con lại các tình tiết cũ hoặc dự đoán các tình huống tương lai như thế nào. Đây chính là thời điểm kích thích, tạo cơ hội cho trẻ nói nhiều hơn, tăng cường sự sáng tạo thông qua việc tạo các diễn biến mới cho câu chuyện.

Các đồ chơi cho trẻ chậm nói về sách phụ huynh còn có thể chọn các bộ thẻ học chữ, bộ tranh treo tường hay sách vải.. rất tiện lợi để con có thể học tập tại nhà hay đem theo ra công viên hoặc bất cứ nơi nào phù hợp để trau dồi thêm các kỹ năng về ngôn ngữ.

Các bộ đồ chơi truyền thống

Các bộ đồ chơi xếp hình, lego, đồ chơi động vật được thiết kế phù hợp cho tất cả trẻ nhỏ, bao gồm cả trẻ chậm nói hay có các rối loạn phát triển, trẻ có khiếm khuyết về thính giác. Hơn hết các bộ đồ chơi này thường được thiết kế cực kỳ bắt mắt, nhiều màu sắc, sinh động, có thể giúp trẻ tăng cường các nhận thức về thế giới xung quanh hiệu quả.

Tuy nhiên với trẻ chậm nói để có thể cải thiện được ngôn ngữ và giao tiếp khi chơi các loại đồ chơi này thì bắt buộc cần phải có sự hỗ trợ từ cha mẹ hoặc thầy cô giáo. Cần phải vừa chỉ vào hình, vừa cố gắng yêu cầu trẻ nói lại, lặp lại nhiều lần để kích thích sự tập trung và hứng thú của con.

Lưu ý khi lựa chọn đồ chơi cho trẻ chậm nói

Với trẻ chậm nói hoặc trẻ tự kỷ chậm nói, con thường có xu hướng không tập trung vào cha mẹ và chỉ muốn chú ý đến sự quan tâm của bản thân. Do đó việc lựa chọn đồ chơi cho trẻ cũng quan trọng nhưng làm thế nào để phù hợp, để có thể chơi cùng trẻ cũng cần phải quan tâm.

Khi lựa chọn các loại đồ chơi cho trẻ chậm nói, phụ huynh cần lưu ý các vấn đề sau

• Chọn đồ chơi phù hợp với lứa tuổi và tình trạng nhận thức của trẻ để con có thể hiểu và theo kịp. Chẳng hạn với trẻ 2 tuổi chưa biết nói nhưng mẹ lại kể con nghe chuyện công chúa hoàng tử có thể con chưa hiểu được và cũng không có hứng thú nhiều. Thay vào đó hay dùng hình ảnh chú gấu, chú ếch bông đóng vai gia đình trong các tình huống diễn ra hằng ngày có thể tạo cơ hội để trẻ tập nói phù hợp hơn
• Không nên sử dụng các trò chơi online qua máy tính, điện thoại, TV… Bởi với những trẻ chậm nói, các loại đồ chơi này chỉ khiến con thêm mải mê vào các thiết bị điện tử chứ không thể nào chăm chú lắng nghe và tương tác với cha mẹ
• Chỉ nên dạy và cho trẻ chơi các loại đồ chơi bằng tiếng mẹ đẻ, dùng 1 ngôn ngữ, tránh cho trẻ tiếp nhận với nhiều loại ngôn ngữ lúc này vì có thể khiến con bị rối loạn ngôn ngữ nghiêm trọng hơn. Hãy để trẻ thuần thục tiếp nhận 1 loại ngôn ngữ chính, sau đó khi con đã hiểu rõ về ngôn ngữ, có nhận thức tốt hơn phụ huynh hãy xem xét việc cho con học thêm các ngôn ngữ nước ngoài khác
• Chọn đồ chơi cho trẻ chậm nói cần song song với việc giáo dục bổ sung ngôn từ để con có thể hoàn toàn hiểu hết những gì cha mẹ đang diễn tả. Chẳng hạn nếu bé không biết con thỏ trông thế nào, con rùa di chuyển ra sao thì không thể nào hiểu được câu chuyện thỏ và rùa vì sao lại diễn biến như vậy
• Theo các chuyên gia, nên hạn chế các loại đồ chơi có pin, chẳng hạn như xe điện kêu vì điều này có thể làm cản trở sự tập trung của con, khiến bé khó có thể ghi nhớ hết những gì vừa học được
• Ưu tiên các bộ đồ chơi có kết thúc mở, tức là không có bất cứ sắp đặt nào có sẵn mà có thể tự do sáng tạo để kích thích sự đột phá của con
• Bố mẹ và bé hoàn toàn có thể tự tạo ra các trò chơi, thậm chí là đồ chơi đơn giản để bé thích thú hơn
• Tạo các tình huống và đưa ra các câu hỏi để thúc đẩy con tương tác trả lời, đồng thời chỉnh sửa các phát âm sao cho chính xác
• Không gian học tập cho trẻ là rất quan trọng nhưng không nên quá kìm kẹp con trong nhà mà cần đưa con ra ngoài nhiều hơn để con có những trải nghiệm thực tế, điều này sẽ giúp trẻ có thể học hỏi và ghi nhớ những thứ cơ bản xung quanh con hiệu quả hơn
• Dạy và chơi với trẻ từ từ, bắt đầu từ những từ ngữ cơ bản mà con hiểu đến những từ ngữ phức tạp hơn
• Cùng chơi và tương tác với con, đó mới thực sự là quan trọng, không nên để con chơi một mình vì con sẽ chẳng thể tự học được thêm từ ngữ nào. Không chỉ cha mẹ mà những người xung quanh hoặc tìm kiếm những người có cùng độ tuổi với con cũng tạo hứng thú giúp con muốn học hơn
• Trao đổi thêm với các chuyên gia hay các thầy cô giáo trị liệu về ngôn ngữ để hỗ trợ cho trẻ chậm nói tốt nhất trong quá trình chơi đồ chơi

Thực tế việc chọn đồ chơi cho trẻ chậm nói là một cách khác để giáo dục ngôn ngữ và giao tiếp cho con nhưng thoải mái và dễ hiểu hơn đồng thời tăng cường việc tương tác của trẻ với xung quanh. Cha mẹ không nên hoàn toàn phụ thuộc vào bác sĩ hay giáo viên mà cần trực tiếp tham gia vào quá trình cải thiện ngôn ngữ cho con tại nhà thông qua các bộ đồ chơi đơn giản này.

Có thể bạn quan tâm:

• 3 Mẹo chữa trẻ chậm nói dân gian giúp con “nói như sáo”
• Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ: Nguyên nhân và biện pháp cải thiện