Bé bị dính lưỡi chậm nói: Nguy cơ và các biện pháp khắc phục

Bé bị dính lưỡi chậm nói là vấn đề hoàn toàn có thể khắc phục được thông qua việc thực hiện tiểu phẫu tại bệnh viện. Tuy nhiên trẻ vẫn cần được quan sát thêm, giáo dục về ngôn ngữ, tăng cường tương tác hằng ngày để nhanh chóng bắt kịp cột mốc phát triển và có thể giao tiếp bình thường như những đứa trẻ đồng trang lứa.

Nguy cơ bé bị dính lưỡi gây chậm nói

Mỗi trẻ nhỏ có một giai đoạn phát triển khác nhau, tuy nhiên thường không quá cách xa so với các cột mốc phát triển chung. Trẻ nhỏ nếu 6- 9 tháng tuổi trẻ chưa biết hóng chuyện, trẻ 1 tuổi chưa bi bô được chữ nào,  trẻ 12- 15 tháng tuổi chưa thể nói được các từ đơn như “ba”, “ma” thì chính là biểu hiện trẻ chậm nói rõ ràng nhất.

Trẻ chậm nói có thể do rất nhiều nguyên nhân, trong đó chậm nói do tự kỷ hiện đang là một trong những vấn đề khiến rất nhiều người lo lắng. Tuy nhiên thực tế, không phải chỉ có chứng tự kỷ mới gây chậm nói mà còn do rất nhiều nguyên nhân khác, chẳng hạn như khi bé bị dính thắng lưỡi. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều trẻ khó nói, chậm nói nhưng phụ huynh không chú ý sẽ không thể phát hiện.

Theo Ths.Bs. Đỗ Văn Cẩn hiện đang làm việc tại Bệnh viện Nhi Trung ương thì dính thắng lưỡi còn có thêm gọi khác là ngắn phanh lưỡi là một dạng dị tật bẩm sinh thường gặp ở trẻ em.. Tình trạng này không quá nghiêm trọng, có thể phát hiện thông qua các biện pháp khám lâm sàng sau sinh và giải quyết được từ giai đoạn sớm.

Theo đó, phanh lưỡi chính là một lớp màng mỏng nằm dưới lưỡi. Bộ phận này có tác ng kiểm soát vận động và hướng di chuyển của lưỡi, hỗ trợ quá trình hoàn thiện các kỹ năng bú, nuối, phát âm của mỗi người. Nếu phần màng này quá ngắn kèm theo tình trạng dày và căng sẽ làm giới hạn hoạt chuyển động của lưỡi và khiến cho việc trẻ bú, ăn hay nói đều gặp khó khăn.

Dính thắng lưỡi được chia thành 4 cấp độ với mức độ các biểu hiện khác nhau, chẳng hạn

• Con bị khó bú, khó ăn như bình thường
• Khi há miệng lưỡi không thể cong được lên môi trên hoặc môi dưới
• Lưỡi không thể chạm được vào vòm miệng khi há ra
• Thè lưỡi ra ra đầu lưỡi có thể bị chẻ thành hình chữ V
• Không phát âm được hoặc phát âm sai các âm r, kh, tr, l…
• Bé bị dính lưỡi chậm nói do lớp màng quá ngắn nên khi con mở miệng ra để nói cũng cảm thấy đau đớn, khó chịu nên hạn chế nói

Phụ huynh nếu có kinh nghiệm khi nhìn trẻ há miệng hoàn toàn có thể phát hiện thấy các dấu hiệu này. Tuy nhiên một số phụ huynh do chưa tìm hiểu nên khi thấy trẻ lười bú, quấy khóc khi bú, không há miệng, không bi bô nói dù đã đến tuổi khiến phụ huynh cực kỳ lo lắng.

Thống kê cho thấy nguy cơ bé bị dính lưỡi chậm nói khá cao, gặp ở hầu hết trẻ có dị tật này. Trong đó tỷ lệ bé trai bị dính lưỡi cao hơn bé gái. Nhóm trẻ này vẫn có thể nghe, vẫn có thể nhận thức như bình thường, vẫn hiểu được cha mẹ muốn nói gì, tuy nhiên con lại không thể phát âm rõ ràng, không tròn vành rõ chữ, cảm giác khó chịu khi mở miệng nên thường không muốn giao tiếp.

Bé bị dính lưỡi chậm nói thuộc tình trạng trẻ chậm nói đơn thuần và hoàn toàn có thể cải thiện sau khi thực hiện các tiểu phẫu. Tuy nhiên nếu không sớm có biện pháp can thiệp kịp thời, trẻ dính thắng lưỡi không chỉ bị chậm nói mà còn gặp rất nhiều các vấn đề khác làm gián đoạn sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ.

Hướng can thiệp cho bé bị dính lưỡi chậm nói

Như đã nói, nếu bé bị dính lưỡi chậm nói không phải vấn đề quá nghiêm trọng mà hoàn toàn có thể can thiệp và khắc phục được. Tuy nhiên tùy thuộc vào từng giai đoạn mà hướng can thiệp có thể khác nhau, phụ huynh cần nhanh chóng đưa con đến bệnh viện để được chẩn đoán và có hướng điều trị chính xác nhất.

Thực hiện các tiểu phẫu

Với bé bị dính lưỡi chậm nói ở độ 1 và độ 2 thì có thể không cần điều trị vì phanh lưỡi có thể dãn ra khi trẻ lớn hơn mà không gây ra quá nhiều ảnh hưởng về sức khỏe. Khi phanh lưỡi nới lỏng thì việc nói và phát âm sẽ chuẩn xác hơn, trẻ có thể giao tiếp như bình thường.

Tuy nhiên nếu dính thắng lưỡi độ 3 và độ 4, bác sĩ có thể yêu cầu trẻ cần thực hiện các tiểu phẫu cần thiết. Phẫu thuật cắt thắng lưỡi bằng dao điện cũng được chỉ định cho trẻ dưới 3 tuổi. Bác sĩ cần tiêm thuốc tê và thực hiện tiểu phẫu trong phòng kín, trẻ có thể bú mẹ sau đó khoảng 30 phút. Với trẻ trên 3 tuổi có thể dùng dao mổ hoặc dao điện, cần khâu vết thương nên sẽ phải dùng thuốc mê.

Phổ biến nhất hiện nay là phẫu thuật dính thắng lưỡi cho trẻ bằng laser với ưu điểm nhanh chóng, không gây đau đớn hay chảy máu nên có thể phù hợp với mọi tình trạng trẻ nhỏ. Thời gian phẫu thuật cho bé bị dính lưỡi chậm nói bằng laser khá nhanh, trẻ hoàn toàn có thể xuất viện ngay sau đó.

Ngoài ra với trẻ có thắng lưỡi quá dày và ngắn bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp tạo hình thắng lưỡi. Với phương pháp này trẻ cần phải gây mê toàn thân để bác sĩ thực hiện các tạo hình thắng lưỡi phù hợp để bé thoải mái trong các chuyển động lưỡi khi phát âm, ăn uống, bú mẹ. Sau khi hoàn thành tạo hình, bác sĩ cần khâu vết thương nên trẻ có thể cần phải ở lại để tiện theo dõi.

Bé bị dính lưỡi chậm nói được khuyến khích cần được phẫu thuật trong giai đoạn 3- 6 tháng khi có sức khỏe ổn định nhất. Trẻ sẽ được yêu cầu làm một số xét nghiệm cần thiết chẳng hạn về tình trạng dị ứng, rối loạn đông máu để phòng tránh nguy cơ biến chứng xấu xuất hiện.

Hầu hết các biện pháp phẫu thuật cho bé bị dính lưỡi chậm nói hiện nay đều khá an toàn, nhanh chóng, không gây nguy hiểm. Tuy nhiên nếu trẻ phẫu thuật tại các bệnh viện thiếu uy tín có thể tăng nguy cơ các biến chứng như tổn lưỡi và tuyến nước bọt hay nhiễm trùng sau phẫu thuật nên cần phải thật sự thận trọng.

Chăm sóc phục hồi sau phẫu thuật

Dù chỉ là một tiểu phẫu nhỏ tuy nhiên phụ huynh cũng nên chú trọng đến quá trình chăm sóc phục hồi vết thương cho trẻ để tránh các nguy cơ nhiễm trùng hay các hệ lụy khác. Vết thương do phẫu thuật cho bé bị dính lưỡi chậm nói có thể lành sau vài tuần nếu được chăm sóc đúng cách.

Một số lưu ý trong quá trình chăm sóc phục hồi cho trẻ bao gồm

• Bổ sung cho trẻ các thức ăn mềm, lỏng, nhẹ nhàng như sữa, cháo hay súp
• Chú ý cho trẻ dùng đồ nguội, không nên dùng thức ăn nóng vì có thể gây chảy máu
• Trẻ có thể cảm thấy khó chịu tuy nhiên cần tránh để con chạm vào vùng phẫu thuật
• Cho trẻ uống nhiều nước lọc để miệng được làm sạch
• Sử dụng các loại thuốc được chỉ định cho bé
• Vệ sinh vùng dưới lưỡi cho trẻ
• Bé bị dính lưỡi chậm nói cần được theo dõi kỹ các triệu chứng sau phẫu thuật. Nếu có các dấu hiệu chảy máu, sốt cao, ngứa ngáy, vết thương có vấn đề cần nhanh chóng thông báo cho bác sĩ để có hường khắc phục nhanh chóng

Phụ huynh nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ để có hướng chăm sóc hậu phẫu cho bé bị dính lưỡi chậm nói phù hợp. Bên cạnh việc chăm sóc cũng cần cho trẻ đi tái khám định kỳ theo đúng yêu cầu của bác sĩ để xem xét quá trình phục hồi và chỉ định các phương pháp tăng cường ngôn ngữ, giao tiếp phù hợp.

Điều trị hỗ trợ sau phẫu thuật

Theo các bác sĩ, nếu phát hiện bé bị dính lưỡi chậm nói ngay từ giai đoạn sơ sinh hay trước 3 tuổi thì việc bổ sung ngôn ngữ cho trẻ sẽ không quá khó khăn bởi đây mới chỉ là thời điểm đầu tiên trong quá trình học ngôn ngữ. Tuy nhiên nếu trẻ 3- 5 tuổi mới phát hiện và điều trị thắng lưỡi thì cần phải kết hợp nhiều phương pháp khác nếu muốn cải thiện tình trạng chậm nói cho con.

Theo bác sĩ, cũng không nên tin tưởng hoàn toàn rằng chỉ cần phẫu thuật thì trẻ sẽ biết nói nhanh chóng. Bởi việc giao tiếp hay phát triển ngôn ngữ cũng cần phải có thời gian học tập và trau dồi theo thời gian, không thể tự nhiên mà con biết nói. Do đó bé bị dính lưỡi chậm nói sau phẫu thuật cũng cần được áp dụng các biện pháp can thiệp phù hợp để nhanh chóng bắt kịp cột mốc phát triển.

Một số phương pháp giúp tăng cường phát triển ngôn ngữ, lời nói và khả năng giao tiếp cho bé bị dính lưỡi chậm nói sau phẫu thuật bao gồm

• Tăng cường giao tiếp với trẻ: phụ huynh cần là người tham gia trực tiếp vào quá trình phát triển ngôn ngữ cho trẻ bị chậm nói. Bắt đầu từ những việc đơn giản như tăng cường trò chuyện, chia sẻ với con hằng ngày. Phụ huynh nên nói chậm, sử dụng từ ngữ đơn giản, dễ hiểu, câu từ ngắn gọn kết hợp với các bài học trực quan sinh động để bổ sung ngôn ngữ cho con.
• Giáo dục đặc biệt cho trẻ chậm nói: Như đã nói, với những bé bị dính lưỡi chậm nói trên 3 tuổi nên được tham gia giáo dục đặc biệt để cải thiện các kỹ năng thiếu hụt của bản thân. Giáo dục đặc biệt cung cấp các kỹ năng giúp trẻ phát âm chuẩn xác, gia tăng vốn từ và khả năng giao tiếp chính xác. Trẻ dần chủ động, tự tin hơn trong giao tiếp, sẵn sàng khám phá thế giới xung quanh. Trẻ chậm nói cần sớm được tham gia giáo dục để cải thiện các kỹ năng, từ đó nhanh chóng bắt kịp tốc độ phát triển như những đứa trẻ bình thường khác, sớm có thể hòa nhập vào môi trường cộng đồng.
• Các biện pháp trị liệu khác: bé bị dính lưỡi chậm nói cũng có thể được bác sĩ yêu cầu thực hiện các biện pháp trị liệu cần thiết để cải thiện kỹ năng phát âm và ngôn ngữ nhanh chóng, hiệu quả, chính xác. Các liệu pháp này có thể được thực hiện tại bệnh viện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn dựa trên tình trạng của trẻ nên phụ huynh có thể an tâm.

Bé bị dính lưỡi chậm nói không phải tình trạng nguy hiểm nhưng cũng tuyệt đối không nên vì vậy mà chủ quan. Gia đình cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên môn để kết hợp các biện pháp bổ sung ngôn ngữ và giao tiếp hợp lý, từ đó giúp trẻ nhanh chóng phát triển toàn diện về mọi mặt.

Có thể bạn quan tâm:

• 8 cách dạy bé 2 tuổi chậm nói tại nhà giúp trẻ phát triển ngôn ngữ
• Trẻ 3 tuổi chậm phát triển ngôn ngữ và các biện pháp can thiệp
• Trẻ 4 tuổi vẫn chưa biết nói: Bất thường cần can thiệp sớm