Trẻ không phản ứng khi gọi tên có phải biểu hiện tự kỷ?

Trẻ không phản ứng khi gọi tên có phải tự kỷ hay không là điều rất nhiều phụ huynh băn khoăn lo lắng khi thấy con đang có các biểu hiện này. Mặc dù đây cũng là một trong những triệu chứng tự kỷ khá điển hình tuy nhiên còn cần có rất nhiều dấu hiệu khác mới có thể đưa ra chẩn đoán chính xác, phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện để thăm khám kỹ hơn.

Trẻ không phản ứng khi gọi tên có phải dấu hiệu tự kỷ?

Tự kỷ là một hội chứng rối loạn phát triển lan tỏa với rất nhiều dấu hiệu bất thường, có ảnh hưởng đến 3 khía cạnh chính là tương tác xã hội, ngôn ngữ hay có các hành vi lặp lại bất thường. Đặc biệt tỷ lệ trẻ tự kỷ hiện nay đang có xu hướng ngày càng tăng lên khiến phụ huynh vô cùng lo lắng, quan sát con mỗi ngày để xem xé con có biểu hiện bất thường liên quan nào hay không.

Trẻ không phản ứng khi gọi tên liệu có phải tự kỷ cũng là một thắc mắc lớn của phụ huynh. Theo các chuyên gia, trẻ tự kỷ dường như chỉ sống trong thế giới riêng của bản thân nên không quan tâm đến xung quanh, không phản ứng với sự tương tác, gọi tên của người khác. Việc trẻ không có đủ ngôn ngữ cũng là một phần nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Do đó ngay khi thấy việc cha mẹ gọi tên nhưng trẻ không đáp ứng, không quay đầu nhìn nên vô cùng lo lắng vì sợ con mắc tự kỷ. Thậm chí nhiều người đã vội vàng đưa trẻ đến các trung tâm can thiệp cho trẻ đặc biệt mà không cần đưa con đi khám vì cho rằng đây chính là đặc điểm rõ ràng nhất.

Thực tế thì theo các chuyên gia, nếu chỉ có một dấu hiệu trẻ không phản ứng khi gọi tên thì không thể nào xác định được có phải tự kỷ hay không. Trẻ bị khiếm thính, không nghe thấy gì nên chắc chắn sẽ không thể quay đầu hay tương tác với cha mẹ khi được gọi tên, điều này là khá hiển nhiên.

Một trường khác là do trẻ quá chú tâm vào việc chơi đồ chơi hay làm việc gì đó nên khi có tiếng động, tiếng cha mẹ xung quanh cũng không đủ làm cho con xao nhãng. Cha mẹ gọi 1- 2 lần đầu con có thể không nghe nhưng nếu gọi thêm nhiều lần thì bé có thể chú ý và tương tác lại với cha mẹ ngay.

Nói chung nếu chỉ có một yếu tố là trẻ không phản ứng khi gọi tên có phải tự kỷ hay thuộc tình trạng khác thì không thể nào xác định được. Phụ huynh nên dành thời gian quan sát thêm các biểu hiện bất thường từ con để có đánh giá đầy đủ nhất.

Các dấu hiệu để chẩn đoán trẻ tự kỷ

Theo các chuyên gia, nếu muốn xác nhận trẻ không phản ứng khi gọi tên có phải tự kỷ hay không thì phụ huynh cần phải thực hiện và quan sát nhiều lần. Trẻ bình thường thì cha mẹ gọi 10 lần con vẫn có thể lơ đãng, không đáp ứng 2- 3 lần. Trong khi đó với trẻ tự kỷ, khả năng đáp ứng của con tối đa chỉ là 4 lần/ 10 lần, thậm chí là không có lần nào.

Mặt khác như đã nói, để chẩn đoán tự kỷ hay bất cứ bệnh lý nào cũng cần vô vàn yếu tố, chưa kể phải thực hiện các xét nghiệm kiểm tra chuyên môn mới có thể đưa ra kết quả cuối cùng. Để biết trẻ có phải tự kỷ hay không, phụ huynh có thể quan sát xem trẻ có các biểu hiện sau đây hay không

• Trẻ chậm nói, vốn từ hạn hẹp, thậm chí không nói chuyện, không tương tác, không chịu giao tiếp trong những năm tháng đầu đời. Trung
• Không không có xu hướng bắt chước hành vi hay lời nói của người khác
• Trẻ có xu hướng thích chơi một mình, thích chơi với đồ vật, không gắn bó với những người xung quanh trừ cha mẹ
• Trẻ 2- 3 tuổi không chơi các trò chơi “giả vờ” hay đóng vai, chỉ chơi với đồ chơi, đồng thời cũng không hiểu về các đại từ, vai vế có nghĩa là gì
• Có các hành vi rập khuôn lặp đi lặp lại kỳ lạ, chẳng hạn liên tục tục vỗ tay, xoắn tay, đi vòng tròn không rõ nguyên nhân
• Có xu hướng bị thu hút bởi những thứ có hình tròn, trẻ có thể ngồi ngắm nhìn những chuyển động tròn cả buổi mà không biết chán
• Để biết trẻ không phản ứng khi gọi tên có phải tự kỷ hay không phụ huynh cũng có thể quan sát các cảm xúc của con mỗi khi tương tác. Trẻ tự kỷ thường không có biểu cảm, không hiểu cảm xúc của người khác và hầu như chỉ có một nét mặt, không thể hiện sự vui buồn rõ rệt, không tỏ ra mừng rỡ khi gặp cha mẹ và cũng không khóc khi xa cha mẹ
• Trẻ hay la hét không rõ nguyên nhân, giọng hét thường có tần số cao, nghe rất chói tai và khó chịu, đây cũng là một đặc điểm âm thanh biểu hiện khá đặc trưng
• Khó khăn trong giao tiếp, hầu như không thể kết bạn, mặt khác trẻ cũng thích chơi một mình hơn là kết nối với xung quanh nên việc không có bạn bè cũng không ảnh hưởng nhiều đến con
• Trẻ tự kỷ hầu như không có tương tác bằng mắt, không nhìn theo hướng tay cha mẹ chỉ, lơ khi cha mẹ yêu cầu con nhìn vào mắt.. Đây cũng là nguyên nhân khiến việc dạy hay tương tác với trẻ thường gặp nhiều khó khăn
• Ít cười hoặc hầu như không cười hoặc cười trong các tình huống không đặc biệt, không có nguyên nhân và không kiểm soát được
• Không thể tự chăm sóc cho bản thân ngay trong các hoạt động cá nhân cơ bản hằng ngày

Trẻ không phản ứng khi gọi tên có phải tự kỷ thì câu trả lời có thể là có nếu trẻ đáp ứng quá nhiều các dấu hiệu trên đây. Trong khi đó nếu trẻ bị tổn thương về thính giác thì con vẫn có thể sẽ giao tiếp bằng mắt, vẫn thích chơi với bạn bè, vẫn có biểu cảm, cảm xúc và cũng có thể tự thực hiện các hoạt động chăm sóc cho cá nhân.

Thực tế trẻ tự kỷ còn có rất nhiều đặc điểm khác, càng lớn thì các biểu hiện này càng rõ ràng hơn và phụ huynh có thể nhận thấy các dấu hiệu dễ dàng. Khi nghi ngờ về bất cứ biểu hiện bất thường nào của con phụ huynh nên dành thêm thời gian để quan sát, ghi chép lại từng đặc điểm để khi đưa trẻ đi thăm khám sẽ dễ dàng trao đổi với bác sĩ hơn.

Mỗi nguyên nhân khác nhau sẽ có hướng điều trị khác nhau, chẳng hạn trẻ nghe kém thì cần điều trị thính giác hay đeo máy trợ thính trong khi với trẻ tự kỷ cần có lộ trình can thiệp lâu dài đến suốt đời. Do đó việc xác định đúng nguyên nhân trẻ không phản ứng khi gọi tên có phải tự kỷ hay không rất quan trọng.

Làm gì khi thấy trẻ có các dấu hiệu tự kỷ

Trẻ không phản ứng khi gọi tên và cũng có các đặc trưng của tự kỷ phía trên thì phụ huynh cần nhanh chóng đưa trẻ đi thăm khám bác sĩ để biết chắc chắn liệu đó có phải tự kỷ. Chỉ thông qua triệu chứng nhưng nếu không được thực hiện các xét nghiệm kiểm tra chuyên môn cũng không thể nào đưa ra các phán đoán, kết luận cuối cùng.

Thường với các dấu hiệu nghi ngờ, bác sĩ sẽ yêu cầu trẻ làm các bài test kiểm tra, xét nghiệm các vấn đề về thính giác, cơ miệng, não bộ để loại trừ các dấu hiệu trùng lặp. Chỉ khi có kết quả cuối cùng, xác định đúng tình trạng, mức độ của trẻ thì bác sĩ mới đưa ra lộ trình can thiệp phù hợp.

Nếu tình trạng trẻ không phản ứng khi gọi tên đúng phải là tự kỷ thì phụ huynh cần nhanh chóng phối hợp với bác sĩ, chuyên gia để có biện pháp can thiệp thích hợp. Âm ngữ trị liệu, can thiệp hành vi, các biện pháp tăng cường ngôn ngữ sẽ được chỉ định để cải thiện đáng kể các khiếm khuyết này, nâng cao nhận thức và cuộc sống cho trẻ.

Bên cạnh đó trẻ tự kỷ cũng được khuyến khích tham gia các trường học chuyên biệt dành cho trẻ đặc biệt thay vì các môi trường giáo dục truyền thống. Bởi năng lực và khả năng tiếp thi của trẻ tự kỷ sẽ kém hơn những trẻ bình thường rất nhiều nên nếu học trong môi trường truyền thống trẻ sẽ dễ bị lạc lõng, tách biệt, chưa kể đến nguy cơ bị cô lập hay bắt nạt.

Cuối cùng, gia đình cũng cần trực tiếp tham gia vào quá trình chăm sóc và can thiệp cho trẻ tự kỷ thông qua các hoạt động trò chuyện, tương tác, tăng cường giao tiếp và điều chỉnh hành vi mỗi ngày. Dành thời gian trò chuyện và kết nối với trẻ nhiều hơn, hướng dẫn con các kỹ năng cá nhân và tạo điều kiện để trẻ phát huy hết năng lực cá nhân là điều cực kỳ cần thiết.

Để biết trẻ không phản ứng khi gọi tên có phải tự kỷ cần rất nhiều yếu tố khác để xác định, không thể đưa ra chẩn đoán chỉ qua một triệu chứng. Phụ huynh nên dành thời gian quan sát các biểu hiện hằng ngày dựa trên các cột mốc phát triển chung của một đứa trẻ bình thường, từ đó có thể nhận thấy các dấu hiệu lạ để có biện pháp can thiệp kịp thời nhất.

Có thể bạn quan tâm:

• Giáo dục chuyên biệt là gì? Ưu điểm và hạn chế của mô hình
• Chương trình tiền tiểu học cho trẻ tự kỷ – Những kỹ năng cần thiết
• Occupational Therapy (OT): Hoạt động trị liệu can thiệp trẻ tự kỷ