Phương pháp Reggio Emilia và Montessori | So sánh sự khác biệt

Reggio Emilia và Montessori là 2 phương pháp giáo dục sớm cho trẻ nhỏ từ 0 đến 6 tuổi nhằm giúp trẻ rèn luyện và phát triển toàn diện về nhiều khía cạnh đời sống. Việc có thể hiểu và so sánh cụ thể về những điểm khác biệt giữa Reggio Emilia và Montessori giúp các bậc phụ huynh dễ dàng hơn trong quá trình đưa ra lựa chọn phù hợp nhất cho trẻ nhỏ. 

Điểm tương đồng giữa phương pháp Reggio Emilia và Montessori

Những năm trở lại đây, các bậc phụ huynh của nước ta đã có cách nhìn nhận và tiếp cận tốt với những phương pháp giáo dục sớm đối với trẻ nhỏ. Reggio Emilia và Montessori hiện cũng là hai phương pháp được sử dụng phổ biến hàng đầu tại Việt Nam nhằm hỗ trợ thúc đẩy và phát triển tốt cho trẻ từ 0 đến 6 tuổi.

Reggio Emilia và Montessori là hai mô hình với triết lý giáo dục hoàn toàn độc lập được xây dựng và phát triển bởi những chuyên gia hàng đầu của Ý. Khi tiến hành so sánh giữa hai phương pháp giáo dục hiện đại này, chúng ta có thể nhận thấy được những điểm tương đồng như sau:

1. Đều mang tính kiến tạo

Maria Montessori và Loris Malaguzzi là chuyên gia xây dựng nên 2 phương pháp Montessori và Reggio Emilia cho biết, đây đều là những nguyên lý có tính kiến tạo. Hiểu theo một cách đơn giản hơn thì khi trẻ tương tác với thế giới bên ngoài sẽ dần hình thành nên những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho cuộc sống của bản thân. Cũng chính nhờ thế mà trẻ sẽ dễ dàng cảm thấy hứng thú, gia tăng tinh thần ham học hỏi, muốn khám phá và trải nghiệm để phát triển những năng lực của chính mình.

2. Học tập đa giác quan

Không tập trung chủ yếu vào bất kỳ một giác quan nào mà cả hai phương pháp giáo dục này đều tạo cho trẻ nhiều cơ hội và điều kiện để phát huy tốt cả về xúc giác, thính giác, khứu giác, vị giác và thị giác. Trẻ nhỏ luôn được tôn trọng và hoàn toàn có thể bày tỏ những mong muốn, ý kiến và sở thích của bản thân.

3. Dựa vào sở thích cá nhân

Reggio Emilia và Montessori đều hoạt động dựa trên những sở thích cá nhân của mỗi trẻ nhỏ. Trẻ có thể tự do quyết định và lựa chọn không gian học tập, vui chơi của mình. Đồng thời, cả 2 phương pháp đều tạo cho trẻ môi trường giáo dục hiện đại với đầy đủ các tiện nghi nhằm tạo cơ hội đẻ trẻ có thể phát triển tốt các đam mê, tiềm năng của chính mình.

4. Tôn trọng

Một điểm nổi bật và được đánh giá cao của mô hình giáo dục này đó chính là tôn trọng và lắng nghe trẻ. Giáo viên hoặc ba mẹ hoàn toàn sẽ không bắt ép hay can thiệp quá nhiều vào quá trình phát triển của trẻ, không thúc giục trẻ phải thực hiện theo một khuôn mẫu hay giáo trình có sẵn nào cả.

So sánh sự khác biệt giữa phương pháp Reggio Emilia và Montessori

Mặc dù giữa phương pháp Reggio Emilia và Montessori có những điểm chung nhưng giữa chúng vẫn có rất nhiều điểm khác biệt. Tùy thuộc vào nhu cầu giáo dục con cái của mỗi gia đình mà các bậc phụ huynh có thể cân nhắc lựa chọn phương pháp phù hợp nhất cho trẻ.

Dưới đây là một số điểm khác biệt giúp ba mẹ có thể dễ dàng so sánh giữa phương pháp Reggio Emilia và Montessori như:

1. Về nguồn gốc

1.1 Nguồn gốc của Reggio Emilia

Reggio Emilia được xây dựng và phát triển bởi nhà tâm lý học hàng đầu của nước Ý Loris Malaguzzi. Phương pháp này được hoạt động và tập trung chủ yếu vào sự phát triển sở thích, đam mê của mỗi đứa trẻ. Trẻ nhỏ sẽ được tự do lựa chọn và theo học những điều mà trẻ yêu thích, đồng thời trẻ cũng có thêm nhiều cơ hội để phát hiện ra những tiềm năng của bản thân.

1.2 Nguồn gốc của Montessori

Vào năm 1990, tiến sĩ người Ý Maria Montessori đã nghiên cứu và sáng lập ra phương pháp Montessori, hiện đang được sử dụng phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới. Đối với phương pháp này, chuyên gia sẽ tập trung và coi trọng về sự phát triển tự nhiên của mỗi trẻ nhỏ để giúp trẻ có thể phát huy tốt những khả năng vốn có của mình.

Theo chia sẻ của Maria Montessori thì khi thành lập phương pháp này, bà mong muốn có thể giúp đỡ và hỗ trợ cho trẻ em hòa nhập trở lại với cộng đồng, giúp cho tất cả trẻ em trên toàn thế giới đều có điều kiện để phát triển toàn diện. Cũng bởi bà đã từng là hiệu trưởng của ngôi trường dành riêng cho trẻ chậm phát triển ở Rome và áp dụng thành công phương pháp Maria Montessori.

Khi tiếp xúc với những đứa trẻ này, bà hiểu rõ được những khó khăn và cản trở mà trẻ đang phải đối mặt. Từ đó bà bắt đầu dành thời gian để nghiên cứu và tìm kiếm phương pháp giáo dục dành cho trẻ để giúp trẻ có được cuộc sống ổn định hơn. Kết quả nhận thấy những đứa trẻ tại trường của bà đều đã hoàn thành tốt kỳ thi dành cho trẻ bình thường.

Sau đó, vào năm 1907 bà nhận được sự ủy thác để thành lập nên ngồi trường cho trẻ em khó khăn bị ba mẹ bỏ rơi. Sau một năm giáo dục và chăm sóc cho trẻ, hầu hết những đứa trẻ ở đây đều có cách cư xử vô cùng lễ phép và gọn gàng, ngăn nắp. Đồng thời, trẻ có thể sinh hoạt, học tập và đạt được nhiều thành tích tốt như bao đứa trẻ khác, từ đó phương pháp Maria Montessori đã được nhân rộng và áp dụng phổ biến cho đến hiện nay.

2. Mục tiêu

2.1 Mục tiêu của Reggio Emilia 

Reggio Emilia tập trung vào việc phát triển các khả năng năng hợp tác, làm việc nhóm của trẻ nhỏ. Cũng chính nhờ thế mà trẻ có thể rèn luyện được những kỹ năng sống cần thiết, đồng thời cũng có cách giải quyết hiệu quả các vấn đề khó khăn, cản trở. Bên cạnh đó, phương pháp giáo dục này còn đề cao khả năng sáng tạo, tưởng tượng và lên ý tưởng của trẻ, phần lớn sẽ không đặt nặng quá nhiều về kết quả, thành tích.

2.2 Mục tiêu của Montessori

Montessori xem mỗi trẻ nhỏ là một cá thể độc lập và tập trung phát triển các kỹ năng một cách đơn lẻ dựa vào sở thích của mỗi đứa trẻ. Ngoài ra, phương pháp này còn hỗ trợ hiệu quả cho trẻ về tính quy trình, khả năng thực hiện và áp dụng tốt theo các mục tiêu đã được đề ra.

3. Lợi ích

3.1 Lợi ích của Reggio Emilia

Khi áp dụng phương pháp Reggio Emilia, trẻ nhỏ sẽ nhận được những lợi ích tuyệt vời như:

• Giúp trẻ tìm kiếm và hình thành các sở thích, đam mê cá nhân.
• Thúc đẩy quá trình quan sát, tò mò và khám phá về các sự vật, hiện tượng diễn ra xung quanh đời sống.
• Tạo điều kiện cho trẻ nhỏ gia tăng trí sáng tạo, tưởng tượng dựa vào các hoạt động giải trí như tô màu, vẽ tranh, đất nặn,….
• Hình thành và rèn luyện cho trẻ những thói quen lành mạnh, giúp trẻ gia tăng được tình yêu thương đối với cuộc sống xung quanh.
• Trẻ nhỏ được giáo dục và rèn luyện tốt về kỹ năng làm việc nhóm, tương tác với mọi người để có thể xử lý tốt những tình huống bất ngờ, cản trở.

3.2 Lợi ích của Montessori

Có phần khác biệt với Reggio Emilia, phương pháp Montessori được xây dựng và phát triển với những lợi ích như:

• Giúp trẻ rèn luyện và xây dựng tốt khả năng tập trung, chú ý để hoàn thành công việc một cách nhanh chóng, thuận lợi.
• Hỗ trợ trẻ phát triển kỹ năng làm việc độc lập, đề cao giá trị cá nhân.
• Giúp trẻ rèn luyện tốt tính gọn gàng, ngăn nắp, nề nếp, trật tự, kỷ luật.
• Nâng cao khả năng tạo dựng và duy trì các mối quan hệ xã hội để trẻ có thể hòa nhập hơn với cuộc sống.

4. Đối tượng áp dụng

4.1 Đối tượng áp dụng phương pháp Reggio Emilia 

So với các phương pháp giáo dục sớm hiện được áp dụng thì phương pháp Reggio Emilia nhận được nhiều đánh giá và sự tin tưởng đối với nhiều gia đình. Cũng bởi phương pháp này có sự hấp dẫn và cuốn hút với rất nhiều đối tượng trẻ nhỏ.

Theo chia sẻ của các chuyên gia, phương pháp giáo dục hiện đại này thường được khuyến khích áp dụng đối với các trường hợp phụ huynh muốn xây dựng và gia tăng tính tương tác, sự yêu thích, hấp dẫn của trẻ trong các mối quan hệ xã hội. Nhờ vào Reggio Emilia mà trẻ có thể gia tăng được sự tương tác, quan sát và biết cách đặt ra những câu hỏi để khám phá thêm về thế giới bên ngoài.

Giáo viên hoặc phụ huynh sẽ là người đồng hành và cùng trẻ tìm kiếm các cảm xúc, ý tưởng mới từ những điều xảy ra xung quanh đời sống. Khi trẻ đặt ra các câu hỏi thắc mắc thì trẻ phải có nhiệm vị khám phá và tìm kiếm lời giải đáp bằng cách quan sát, ghi nhớ, tổng hợp thông tin để đưa ra kết luận đúng đắn nhất.

4.2 Đối tượng áp dụng phương pháp Montessori

Một điểm đặc biệt đối với các trường học áp dụng phương pháp Montessori đó chính là không sắp xếp các em học sinh dựa vào độ tuổi mà thường sẽ phân nhóm theo độ thích ứng của trẻ đối với từng lớp học khác nhau. Tùy vào khả năng của mỗi trẻ mà các giáo viên sẽ hỗ trợ đánh giá để cho trẻ tham gia vào các lớp học phù hợp, giúp trẻ dễ dàng phát triển tốt bản thân.

Do đó, Montessori sẽ tập trung hỗ trợ trẻ phát triển kỹ năng, học tập và rèn luyện dựa trên khả năng của bản thân. Các bậc phụ huynh khi muốn giáo dục con cái theo hướng độc lập, tự chủ thì nên cho trẻ áp dụng phương pháp này để trẻ có thể hình thành, rèn luyện tốt các kỹ năng tự nhỏ.

5. Dụng cụ học tập

5.1 Dụng cụ học tập của phương pháp Reggio Emilia

Phương pháp Reggio Emilia ưu tiên sử dụng các đồ vật, đồ chơi, giáo cụ được làm từ những vật liệu an toàn thiên nhiên, những loại đồ vật được tái chế từ các vật dụng quen thuộc trong gia đình để đảm bảo được sự an toàn, tiết kiệm chi phí. Ngoài ra, bằng những cách này mà trẻ nhỏ cũng sẽ được kích thích và phát triển tốt về tính sáng tạo, trí tưởng tượng vượt trội hơn so với bình thường.

Do đó, các lớp học hoặc không gian, môi trường áp dụng Reggio Emilia đều được bày trí bằng những đồ vật có nhiều hình dáng, màu sắc bắt mắt để hấp dẫn trẻ nhỏ, gia tăng sự hứng thú và tò mò. Trẻ nhỏ sẽ được thoải mái khám phá và sáng tạo trong các không gian học tập, vui chơi để trau dồi những kiến thức, nâng cao các kỹ năng cần thiết.

5.2 Dụng cụ học tập của phương pháp Montessori

Tương tự như các phương pháp giáo dục truyền thống, các giáo cụ hỗ trợ cho quá trình giảng dạy trẻ được thiết kế ngay từ đầu. Phương pháp này được thực hiện dựa theo mục tiêu cụ thể, rõ ràng và rất chặt chẽ, bài bản, các giáo dục đều được chuẩn bị từ trước.

Tùy vào độ tuổi và sự đáp ứng của mỗi trẻ nhỏ mà các giáo viên sẽ lựa chọn và cung cấp các mô hình có sẵn để đảm bảo được sự nhất quán, đồng nhất trong từng lớp học. Giáo viên sẽ đóng vai trò như người hướng dẫn và quan sát quá trình vui chơi, làm nhiệm vụ của trẻ nhỏ.

6. Khuynh hướng giáo dục

6.1 Phương pháp Reggio Emilia

Trẻ nhỏ khi được giáo dục dựa theo phương pháp Reggio Emilia sẽ được tập trung vào việc nâng cao các kỹ năng làm việc nhóm, hỗ trợ hoạt động theo tập thể. Trẻ sẽ được hướng dẫn về các kỹ năng xử lý tình huống, hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau vượt qua khó khăn, gia tăng tình yêu thương, học cách chia sẻ nhiều hơn với mọi người xung quanh.

6.2 Phương pháp Montessori

Phương pháp này đề cao tính độc lập và phân chia giờ hoạt động của trẻ thành giờ làm việc cá nhân và giờ làm việc nhóm. Khi ở hoạt động cá nhân, trẻ sẽ được tự do và thoải mái tham gia các hoạt động mà bản thân yêu thích. Còn khi đến giờ hoạt động nhóm, trẻ sẽ cùng giáo viên hoặc người hướng dẫn tham gia các hoạt động học tập, vui chơi, trải nghiệm.

7. Cách dùng tài liệu

7.1 Phương pháp Reggio Emilia

Phương pháp giáo dục này hỗ trợ cung cấp đa dạng về các tài liệu học tập, vui chơi và nhiều cách sử dụng khác nhau. Mỗi trẻ nhỏ sẽ được thay đổi và luân phiên sử dụng từng tài liệu để có thể tự do khám phá và khai thác chúng.

7.2 Phương pháp Montessori

Tùy vào độ tuổi, khả năng và tính cách của mỗi trẻ nhỏ mà các giáo viên sẽ cung cấp những quyển tài liệu khác nhau và cũng có cách sử dụng riêng biệt. Có thể thấy trong các lớp học Montessori, tài liệu của mỗi bạn sẽ khác nhau dựa vào đặc điểm riêng của mỗi trẻ nhằm giúp trẻ tự do khám phá và phát triển bản thân hiệu quả hơn.

Reggio Emilia và Montessori – Ba mẹ nên lựa chọn phương pháp nào cho con?

Phương pháp Reggio Emilia và Montessori chắc chắn sẽ có những điểm khác biệt và việc lựa chọn cách giáo dục phù hợp với trẻ cũng nên tùy thuộc vào nhiều yếu tố như mục đích giáo dục, định hướng tương lai cho con,…Cũng bởi, mỗi mô hình giáo dục sẽ có những mặt lợi ích riêng đối với sự phát triển của từng trẻ nhỏ, khó có thể phân định được rằng phương pháp nào nên áp dụng hơn phương pháp nào.

Cụ thể, nếu như ba mẹ muốn trẻ phát triển dựa theo hướng tự lập, có thể tự chủ sớm và phát triển độc lập trong tương lai thì nên lựa chọn phương pháp Montessori. Ngược lại, đối với các bậc phụ huynh mong muốn con rèn luyện tốt các kỹ năng làm việc nhóm, gia tăng sự chia sẻ, yêu thương và có khả năng hòa nhập cộng đồng tốt, dễ dàng thích ứng và đối mặt với những khó khăn của môi trường thì Reggio Emilia là lựa chọn phù hợp.

Tuy nhiên, theo lời khuyên của các chuyên gia thì việc lựa chọn một phương pháp giáo dục nhất định không thực sự là phương pháp giáo dục tối ưu dành cho trẻ. Có thể thấy phương pháp Reggio Emilia và Montessori có những ưu điểm bổ trở rất tốt cho nhau và giúp trẻ nhỏ có thể hoàn thiện về nhiều mặt đời sống. Chính vì thế, phụ huynh có thể linh hoạt hơn trong việc kết hợp đồng thời cả hai phương pháp này để rèn luyện và hỗ trợ tốt cho quá trình phát triển của trẻ nhỏ.

Sự kết hợp giữa 2 phương pháp Reggio Emilia và Montessori sẽ tạo nên môi trường phát triển và lành mạnh cho trẻ nhỏ. Trẻ không chỉ nắm được những kỹ năng để trở nên độc lập mà còn linh hoạt thay đổi trong các môi trường tập thể, từ đó tạo nên nền tảng vững chắc để trẻ có thể ổn định và nâng cao chất lượng đời sống, dễ dàng đạt được những thành tựu vượt trội.

Mong rằng qua chia sẻ trong bài viết này, bạn đọc sẽ dễ dàng nhận biết được những điểm khác biệt giữa 2 phương pháp Reggio Emilia và Montessori. Tùy vào nhu cầu giáo dục của mỗi gia đình mà các bậc phụ huynh có thể cân nhắc để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất cho trẻ, giúp trẻ có thể phát triển toàn diện và bền vững hơn.

Có thể bạn quan tâm:

• Dạy con theo phương pháp Montessori tại nhà | Hướng dẫn chi tiết
• Thế nào là phát triển toàn diện của trẻ em? Cần chuẩn bị những gì?
• Top 10 Trò chơi vận động tinh giúp trẻ phát triển toàn diện
• 7 Cách phát triển trí não cho trẻ sơ sinh an toàn và hiệu quả nhất