Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em do đâu? Cách khắc phục

Nhiều cha mẹ thường hoang mang khi chứng kiến cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em bởi lúc này bé tỉnh giấc trong trạng thái hoảng loạn kèm theo khóc lóc và la hét. Hiện tượng này ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe của trẻ nên cần được quan tâm đúng cách để mang lại sự bình yên cho cả gia đình.

Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em là gì?

Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em là một dạng rối loạn giấc ngủ thường gặp, xảy ra khi bé đang ở giai đoạn chuyển đổi giữa giấc ngủ sâu và giấc ngủ REM. Trong thời gian này, trẻ có thể đột ngột tỉnh giấc với biểu hiện hoảng loạn, la hét, đổ mồ hôi mặc dù thực tế con vẫn đang ở trong trạng thái ngủ.

Hiện tượng này phổ biến hơn ở trẻ nhỏ, đặc biệt là từ 1 – 8 tuổi và thường xảy ra trong giai đoạn giấc ngủ chậm. Cơn hoảng hốt khi ngủ không giống với ác mộng, vì trẻ không có ý thức rõ ràng về những gì đang xảy ra và thường không nhớ lại sự việc khi tỉnh giấc hoàn toàn.

Mặc dù cơn hoảng hốt khi ngủ có thể gây lo lắng cho cha mẹ, nhưng đây cũng là một hiện tượng bình thường ở trẻ em và thường không liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Tuy nhiên, hiểu rõ về tình trạng này sẽ giúp phụ huynh hỗ trợ con mình vượt qua khó khăn một cách dễ dàng và hiệu quả.

Sự khác biệt giữa cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em và ác mộng

Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em và cơn ác mộng thoáng qua tuy đều gây ra sự sợ hãi nhưng lại khác nhau về bản chất. Cơn hoảng hốt khi ngủ thường xảy ra trong giai đoạn đầu của giấc ngủ sâu, khi trẻ vẫn đang trong trạng thái ngủ và không hoàn toàn tỉnh táo. Bé có thể đột ngột ngồi bật dậy, la hét, đổ mồ hôi, nhưng sau khi kết thúc cơn hoảng hốt trẻ lại không nhớ gì về điều đã xảy ra.

Ngược lại, ác mộng thường xuất hiện vào cuối giấc ngủ, khi giấc mơ trở nên sống động nhất. Trẻ sẽ thức dậy hoàn toàn, tỉnh táo và có thể kể lại chi tiết giấc mơ đáng sợ mà mình vừa trải qua. Nỗi sợ hãi trong giấc mộng thường liên quan đến những trải nghiệm tiêu cực cùng hình ảnh kinh dị trước khi đi ngủ.

Điểm khác biệt quan trọng giữa hai hiện tượng này là khả năng ghi nhớ. Trong khi ác mộng thường để lại ấn tượng mạnh mẽ và ký ức rõ ràng cho trẻ, cơn hoảng hốt khi ngủ lại trôi qua mà bé không nhớ gì vào sáng hôm sau. Điều này làm cho cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em trở nên đáng sợ hơn cho phụ huynh nhưng lại ít ảnh hưởng tâm lý lâu dài đến con.

Biểu hiện cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em

Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em thường bắt đầu đột ngột, khiến bé có những phản ứng dữ dội, bất thường trong giấc ngủ. Dù không ý thức rõ ràng, con vẫn có thể thể hiện sự sợ hãi thông qua các biểu hiện sau đây:

• Trẻ đột nhiên ngồi dậy hoặc vùng vẫy, la hét khóc lóc sau khi đã ngủ được vài giờ.
• Trẻ có thể biểu lộ sự sợ hãi, căng thẳng, bồn chồn, mắt mở to nhưng vẫn trong trạng thái ngủ.
• Trẻ có thể đập chân, đập tay, giật mình mạnh trong giấc ngủ.
• Trẻ có các triệu chứng như đổ mồ hôi, tim đập nhanh, thở gấp hơn bình thường.
• Cơn hoảng hốt thường kéo dài từ 10 – 15 phút, sau đó trẻ lại ngủ tiếp và không nhớ gì về sự việc vào sáng hôm sau.

Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em – Nguyên nhân do đâu?

Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, ảnh hưởng đến hệ thần kinh và tâm lý. Việc hiểu rõ các nguyên nhân cụ thể sau đây sẽ giúp cha mẹ nhận biết và chăm sóc con tốt hơn, đồng thời hỗ trợ bé thực hiện phòng ngừa và điều trị:

• Yếu tố tâm lý: Trẻ có thể đã trải qua nhiều căng thẳng, lo lắng, sợ hãi dẫn đến tình trạng này.
• Hệ thần kinh chưa hoàn thiện: Hệ thần kinh của trẻ còn non nớt, khiến các hoạt động trong giấc ngủ trở nên bất ổn.
• Ác mộng: Những giấc mơ xấu có thể khiến trẻ giật mình, la hét và hoảng sợ.
• Môi trường gia đình: Những xung đột, căng thẳng trong gia đình cũng có thể là nguyên nhân gây ra hoảng hốt.
• Rối loạn giấc ngủ: Tình trạng thiếu ngủ, ngủ không đủ giấc hay phải ngủ ở nơi xa lạ đều có thể dẫn đến cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ.
• Vấn đề sức khỏe: Tình trạng sức khỏe của trẻ như nghẹt mũi, khó thở, không được tẩy giun định kỳ cũng có thể là nguyên nhân tiềm ẩn.
• Di truyền: Cơn hoảng hốt khi ngủ có thể liên quan đến yếu tố di truyền từ gia đình, cụ thể là cha mẹ hoặc anh chị em từng gặp phải cơn hoảng hốt khi ngủ tương tự.

Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em có nguy hiểm không?

Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em thường không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng. Thực tế, sau khi tỉnh dậy, trẻ thường không nhớ gì về cơn hoảng hốt đó và không có dấu hiệu tổn thương thể chất. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nó không gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bé.

Những cơn hoảng hốt này có thể làm gián đoạn giấc ngủ, khiến trẻ khó ngủ lại và gây ra cảm giác mệt mỏi, thiếu năng lượng trong suốt cả ngày. Tình trạng mất ngủ kéo dài cũng sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất lẫn tinh thần của con, từ đó làm suy giảm khả năng tập trung, học tập và sinh hoạt hàng ngày.

Không chỉ ảnh hưởng đến trẻ, cơn hoảng hốt khi ngủ cũng khiến cho các bậc cha mẹ trwor nên lo lắng. Việc chứng kiến con mình rơi vào trạng thái hoảng loạn khi ngủ là một trải nghiệm đáng sợ, gây ra áp lực tâm lý lớn cho gia đình. Chính vì thế, dù không nguy hiểm trực tiếp, cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ vẫn cần được quan tâm và xử lý kịp thời để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho con.

Chẩn đoán cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em

Việc chẩn đoán cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em cần dựa trên các tiêu chuẩn cụ thể để xác định rõ ràng các triệu chứng và mức độ ảnh hưởng của chúng. Theo Hiệp hội Tâm thần học Hoa Kỳ (DSM – IV), quá trình này phải được thực hiện cẩn thận để đảm bảo rằng những biểu hiện của trẻ không phải do các yếu tố khác gây ra. Sau đây là các tiêu chuẩn chẩn đoán:

• A. Trẻ thường xuyên có các giai đoạn thức dậy đột ngột trong 1/3 thời gian đầu của giấc ngủ, kèm theo tiếng kêu thất thanh và sợ hãi.
• B. Trong cơn hoảng hốt, trẻ xuất hiện các triệu chứng như tim đập nhanh, thở gấp và vã mồ hôi.
• C. Trẻ không có phản ứng tích cực với những nỗ lực an ủi đến từ người khác.
• D. Trẻ không nhớ lại chi tiết giấc mơ và thường xuyên quên những gì đã xảy ra.
• E. Các cơn hoảng hốt gây ra sự khó chịu, ảnh hưởng đến chức năng xã hội, nghề nghiệp, các hoạt động thường ngày của trẻ.
• F. Rối loạn này không phải do ảnh hưởng của thuốc hay các bệnh lý khác gây ra.

Cách khắc phục cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em

Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em là hiện tượng phổ biến, thường tự giảm dần khi trẻ lớn lên. Tuy nhiên, để giúp bé vượt qua tình trạng này dễ dàng và tránh ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, việc áp dụng các biện pháp hỗ trợ đúng cách sau đây là vô cùng quan trọng:

• Tạo thói quen ngủ lành mạnh: Đảm bảo trẻ có đủ giấc ngủ cả ngày, tránh để trẻ mệt mỏi quá độ. Đồng thời tạo lịch trình ngủ nhất quán, kể cả giấc ngủ trưa để hạn chế tần suất cơn hoảng hốt xuất hiện.
• Tạo môi trường ngủ thoải mái: Phòng ngủ của trẻ cần yên tĩnh, thoáng mát, ít ánh sáng. Cùng với đó, tránh để trẻ tiếp xúc với thiết bị điện tử ít nhất 2 giờ trước khi đi ngủ.
• Thực hiện thư giãn trước khi ngủ: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động nhẹ nhàng như đọc sách, nghe kể chuyện, tập thở sâu để giảm căng thẳng trước khi đi ngủ.
• Giảm bớt stress: Hạn chế tối đa những trường hợp gây ra căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày của trẻ như mâu thuẫn gia đình,  áp lực học tập.
• Đảm bảo an toàn trong khi ngủ: Để tránh nguy cơ bị tổn thương khi trẻ gặp cơn hoảng hốt, hãy đảm bảo rằng giường ngủ của con thấp, không có vật sắc nhọn, và nên khóa cửa sổ, cầu thang vào ban đêm.
• Hướng dẫn lại người chăm sóc: Cha mẹ cần thông báo cho bất kỳ ai chăm sóc trẻ về cách xử lý khi con gặp cơn hoảng hốt gồm cả việc không đánh thức mà chỉ vỗ về nhẹ nhàng để con trở lại giấc ngủ.
• Điều chỉnh lịch ngủ: Nếu trẻ thường xuyên gặp cơn hoảng hốt, cha mẹ có thể ghi chép thời gian và biểu hiện, sau đó đánh thức trẻ nhẹ nhàng trước khi cơn hoảng hốt xảy ra khoảng 15 phút để giảm tần suất xuất hiện.
• Tư vấn tâm lý: Nếu xác định có nguyên nhân tâm lý gây ra cơn hoảng hốt, cha mẹ nên chủ động đưa trẻ đến các chuyên gia tâm lý để được tư vấn và điều trị kịp thời.
• Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ: Trong những trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm để trẻ có thể ổn định giấc ngủ.

Cơn hoảng hốt khi ngủ ở trẻ em có thể được kiểm soát nếu cha mẹ nắm bắt đúng cách tiếp cận với tình trạng này. Việc tạo ra một môi trường an toàn và ổn định sẽ giúp trẻ giảm bớt những cảm giác lo sợ trong giấc ngủ, từ đó đảm bảo sự phát triển lành mạnh của con.

Có thể bạn quan tâm:

• Nguyên nhân trẻ không chịu ngủ và cách xử lý
• Khủng hoảng ngủ 4 tháng ở trẻ: Nguyên nhân, biểu hiện, khắc phục
• Rối loạn hoảng sợ ở trẻ em ảnh hưởng như thế nào?