Hội chứng chậm tiếp thu: Dấu hiệu và phương pháp cải thiện

Hội chứng chậm tiếp thu thường khiến trẻ nhỏ bị hạn chế trong quá trình học hỏi, tiếp nhận thông tin, kiến thức trong đời sống hằng ngày. Tình trạng này cần sớm tìm phương pháp cải thiện để tránh gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng.

Dấu hiệu nhận biết hội chứng chậm tiếp thu

Mỗi đứa trẻ sẽ có tốc độ phát triển và khả năng tiêp thu khác nhau. Trong thực tế, không phải bất kỳ đứa trẻ nào khi được hướng dẫn và dạy bảo cùng một phương pháp cũng có thể học hỏi và tiếp thu nhanh chóng tất cả những gì được truyền đạt. Có những trẻ sẽ nhạy bén, học tập hiệu quả nhưng cũng có trẻ chậm tiếp thu, mất nhiều thời gian để dung nạp các kiến thức mới.

Đây là một trong các tình trạng khiến cho nhiều bậc phụ huynh cảm thấy đau đầu, thậm chí có nhiều người xấu hổ, giận dữ khi con học tập kém, thành tích sa sút hơn các bạn cũng trang lứa. Tuy nhiên, hội chứng chậm tiếp thu không phải là một khuyết tật và nếu có thể kịp thời phát hiện, giáo dục đúng phương pháp thì trẻ hoàn toàn có thể nâng cao năng lực của bản thân và gặt hái được nhiều thành tựu ngoài kỳ vọng.

Tuy nhiên, việc trẻ chậm tiếp thu thường sẽ khó nhận biết bởi các biểu hiện của nó không đa dạng và rõ ràng. Chủ yếu những người mắc hội chứng này sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc học tập, tiếp nhận và hiểu rõ những thông tin, kiến thức được người khác truyền đạt, chỉ dạy.

Tuy nhiên, cần phân biệt cụ thể giữa chậm tiếp thu và chậm phát triển trí tuệ vì đây là hai vấn đề hoàn toàn khác nhau, mức độ nghiêm trọng cũng có sự chênh lệch đáng kể. Để có thể kịp thời hỗ trợ cải thiện tình trạng chậm tiếp thu ở trẻ, các bậc phụ huynh nên chú ý đến những đặc điểm nhận biết sau đây:

• Thành tích học tập kém (dưới mức trung bình)
• Gặp khó khăn trong việc tiếp nhận và theo kịp các bài học.
• Cảm thấy không thích thú hoặc thậm chí là chán ghét việc học.
• Khả năng tiếp thu bài giảng chậm, nhận thức và suy nghĩ kém.
• Trí nhớ kém, nhớ rất chậm, không thể ghi nhớ nhanh được các bài giảng đã học và khó khăn trong việc hoàn thành các bài tập về nhà.
• Hay mất tập trung, mơ màng và dễ bị tác động bởi những yếu tố bên ngoài.
• Thiếu tự tin, mặc cảm, xấu hổ.
• Chậm tiếp thu khiến nhiều trẻ bị hạn chế về các kỹ năng sống, năng lực yếu kém.
• Gặp phải nhiều khó khăn trong việc phải làm theo các bước, quy trình hướng dẫn.

Nhìn chung, những trẻ mắc hội chứng chậm tiếp thu vẫn có khả năng phát triển bình thường so với những trẻ khác. Tuy nhiên, quá trình học tập và tiếp nhận của trẻ sẽ chậm hơn so với bình thường. Nếu có thể phát hiện và cải thiện đúng cách thì trẻ hoàn toàn có thể khắc phục và nâng cao được khả năng học hỏi của mình.

Trẻ chậm tiếp thu – Nguyên nhân do đâu?

Hội chứng chậm tiếp thu có thể xuất hiện bởi rất nhiều các nguyên nhân khác nhau. Để có thể giúp trẻ khắc phục tốt tình trạng này, bạn cũng cần tìm ra nguyên nhân cốt lõi khiến trẻ bị hạn chế về mặt tiếp thu, học tập.

Cụ thể một số nguyên nhân có thể được nhắc đến như:

• Do trí não phát triển kém khiến cho nhiều trẻ bị hạn chế về quá trình học tập, không có khả năng để học hỏi, tiếp nhận những thông tin mới và dễ mắc phải sai lầm dù đã được sửa chữa.
• Ngoài ra, trẻ chậm tiếp thu cũng có thể đến từ việc trẻ mất tập trung, không chú ý đến những gì được người khác giảng dạy, chỉ bảo.
• Quá trình giáo dục sai phương pháp cũng có thể làm cho nhiều trẻ khó khăn trong việc tiếp nhận các kiến thức bổ ích. Việc nhồi nhét quá nhiều kiến thức trong cùng một thời gian ngắn có thể khiến cho trẻ không thể chắt lọc và thu nạp tất cả các thông tin, thậm chí gây ra tình trạng nhiễu loạn.
• Do tác động từ môi trường xung quanh khiến trẻ bị ảnh hưởng nhiều đến khả năng tiếp thu. Đặc biệt là trẻ nhỏ phải sống trong các môi trường có nhiều tiếng ồn, thiếu ánh sáng, xung quanh có nhiều đồ chơi khiến trẻ phân tâm,…
• Các chuyên gia còn cho biết thêm, một số trẻ mắc hội chứng chậm tiếp thu có thể xuất phát từ các vấn đề tâm lý, chẳng hạn như trẻ không thích môn học đó, trẻ bị ám ảnh về việc học tập, do căng thẳng, áp lực quá mức,…
• Trẻ tự kỷ, tăng động giảm chú ý,…cũng có nhiều khả năng bị chậm tiếp thu.

Nhiều bậc phụ huynh khi nhận thấy con trẻ chậm tiếp thu thường quy kết mọi nguyên nhân đến từ việc trẻ chậm phát triển trí não, bị sa sút về mặt trí tuệ. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn đúng vì có rất nhiều các yếu tố tác động khiến cho trẻ nhỏ gặp phải sự khó khăn trong việc học tập, tiếp nhận các thông tin.

Trong thực tế, có nhiều trẻ chậm tiếp thu về các kiến thức toán học, vật lý nhưng lại rất linh hoạt và nhạy bén đối với những lĩnh vực nghệ thuật, văn học. Cha mẹ cần hiểu rằng, mỗi trẻ sẽ có những mặt ưu và nhược điểm khác nhau. Do đó, khi nhận thấy trẻ chậm tiếp thu, điều đầu tiên cần thực hiện đó chính là tìm kiếm nguyên nhân để có thể đưa ra biện pháp khắc phục phù hợp cho từng đối tượng trẻ khác nhau.

Hội chứng chậm tiếp thu gây ra những thách thức to lớn

Những người mắc phải hội chứng chậm tiếp thu sẽ gặp phải nhiều khó khăn trong việc học tập, các sinh hoạt đời sống cũng bị hạn chế một cách đáng kể. Cũng bởi, ngay từ khi con nhỏ, chúng ta đã phải bắt đầu học hỏi nhiều kiến thức, thông tin về thế giới xung quanh để có thể thích ứng và hòa nhập tốt với cộng đồng.

Tuy nhiên, đối với những đứa trẻ bị chậm tiếp thu sẽ gặp nhiều sự cản trở đối với quá trình này. Nếu không thể khắc phục và cải thiện tốt, trẻ sẽ phải đối diện với các thách thức sau:

1. Bị tụt lại phía sau so với các bạn cùng trang lứa

Như đã chia sẻ, những trẻ chậm tiếp thu sẽ mất nhiều thời gian hơn trong việc tiếp nhận một thông tin hay kiến thức mới. Chính vì thế trẻ sẽ dễ bị thụt lùi lại so với các bạn cùng lớp, không thể bắt kịp tốc độ học tập của số đông.

Tình trạng này sẽ tạo nên một khoảng trống kiến thức vô cùng to lớn đối với trẻ, trẻ sẽ dần bị bỏ lại phía sau khi không thể nắm bắt được kịp thời những thông tin đã được truyền đạt. Cũng bởi, trong lớp học, giáo viên thường sẽ hướng dẫn dựa theo tốc độ chung của cả lớp, khó có thể dừng lại và bắt ép các bạn khác phải chờ đợi bất kỳ một cá nhân nào.

2. Giảm sự tự tin, thu mình

Trong quá trình tiếp thu và học tập những điều mới mẻ tại nhà hoặc ở trường lớp, nếu trẻ nhận thấy bản thân kém cỏi hơn các bạn cùng trang lứa thì trẻ sẽ dễ hình thành tâm lý tự ti, nhút nhát, hổ thẹn. Trẻ sẽ dần thu mình lại, ngại thể hiện bản thân trước đám đông cho dù đã chuẩn bị bài rất chăm chỉ.

Ví dụ như việc phải thuyết trình trước cả lớp, so với các bạn tiếp thu nhanh, hiểu bài tốt thì những trẻ chậm tiếp thu sẽ thiếu sự tự tin hơn, luôn cảm thấy lo lắng và sợ hãi. Cũng bởi, chỉ khi trẻ cảm thấy bản thân thực sự đã nắm rõ về những kiến thức được giảng dạy thì trẻ mới có đủ sự tự tin để thể hiện bản thân, dễ dàng giao tiếp và trao đổi cùng mọi người.

3. Trẻ gặp khó khăn trong việc kết nối, hòa đồng với bạn bè

Những người mắc chứng tiếp thu chậm không chỉ gặp nhiều cản trở về việc giáo dục, học tập mà cả về những mối quan hệ, sự kết nối với bạn bè, cộng đồng. Cũng bởi, trẻ không thể bắt kịp với tốc độ học tập của bạn bè bên cạnh nên dễ bị đẩy lùi ở phía sau và luôn bị đánh giá là kém cỏi.

Ở rất nhiều các môi trường, đặc biệt là môi trường học tập ngày nay có sự phân biệt đối xử rất lớn đối với những trẻ học giỏi và những trẻ học kém. Không chỉ là giữa bạn bè cùng trang lứa mà ngay cả giáo viên cũng có sự “thiên vị” so với những đối tượng học sinh khác nhau.

Những trẻ học yếu kém, chậm tiếp thu thường bị mọi người khinh thường, cười chê, chế nhạo, bắt nạt. Nhiều trường hợp còn bị loại bỏ khỏi các hoạt động chung của tập thể, không được tham gia vào các hoạt động ngoại khóa của trường lớp.

4. Kỹ năng sống bị hạn chế

Chậm tiếp thu khiến cho trẻ phải mất nhiều thời gian để có thể hiểu và học hỏi theo những gì đã học được hoặc cũng có trường hợp trẻ dần hình thành nên những lỗ hổng kiến thức. Điều này nếu liên tục kéo dài sẽ khiến cho trẻ bị hạn chế về những kỹ năng sống, ví dụ như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng xử lý tình huống,…

Cũng bởi, những kiến thức mà trẻ học được trong đời sống và trường học chính là nền tảng để trẻ phát triển và thực hành các kỹ năng sống hàng ngày. Tuy nhiên, khi trẻ chậm tiếp thu và không thể học hỏi tốt thì các kỹ năng sống cũng sẽ dần bị thu hẹp đáng kể. Về lâu dài, những sự thiếu hụt này sẽ chi phối đời sống của trẻ và khiến trẻ gặp nhiều trở ngại trong học tập, công việc.

Phương pháp dạy trẻ chậm tiếp thu cha mẹ cần biết

Hội chứng chậm tiếp thu không phải là bệnh hay khuyết tật nào ở trẻ em và nó hoàn toàn có thể khắc phục tốt nếu các bậc phụ huynh có thể quan tâm, hỗ trợ trẻ ở giai đoạn sớm. Cha mẹ cần trao đổi và kết hợp với nhà trường, giáo viên chủ nhiệm để có thể nắm rõ tình trạng của trẻ, từ đó đưa ra được phương pháp cải thiện hiệu quả.

Dưới đây là một vài biện pháp hữu hiệu và an toàn mà các bậc phụ huynh có thể áp dụng tốt cho trẻ chậm tiếp thu, giúp trẻ cải thiện tốt khả năng học tập.

1. Lặp lại nhiều lần những gì cần truyền đạt

Những trẻ chậm tiếp thu thường mất rất nhiều thời gian để có thể hiểu và ghi nhớ những thông tin được giảng dạy. Chính vì thế, khi muốn dạy trẻ bất kỳ điều gì đó, cha mẹ cần phải kiên trì và thường xuyên nhắc đi nhắc lại vấn đề đó nhiều lần để trẻ có thể ghi nhớ tốt hơn.

Đồng thời, cũng nên phân tích và giải thích cụ thể về thông tin đó để chắc chắn rằng trẻ sẽ hiểu và nắm được vấn đề một cách cơ bản nhất. Các bậc phụ huynh có thể tăng thêm sự hứng thú và chú ý của con bằng các thường xuyên đưa ra những câu hỏi và yêu cầu con trả lời.

Khi trẻ trả lời chưa đúng, hãy từ từ phân tích và gợi ý cho trẻ một cách ân cần. Ngược lại, khi trả đưa ra đáp án chuẩn xác thì hãy khen ngợi, tuyên dương tinh thần học hỏi của con để con có nhiều hứng thú hơn trong việc học tập.

2. Dạy trẻ cách ghi nhớ

Trẻ chậm tiếp thu tuy không bị khiếm khuyết về mặt trí nhớ nhưng trẻ sẽ khó khăn trong việc phải dung nạp một lượng kiến thức quá lớn và cần nhiều thời gian để ghi nhớ. Chính vì thế, khi giáo dục và hướng dẫn những trẻ này, cha mẹ và thầy cô cũng nên biết cách lựa chọn từ ngữ đơn giản, tập trung vào các ý chính thay vì nói dài dòng, lan man.

Trẻ sẽ dễ dàng tiếp thu và ghi nhớ nhanh chóng khi tiếp xúc với những thông tin bằng hình ảnh, minh họa thực tế. Do đó, hầu hết các vấn đề hay kiến thức cơ bản nào đó cần dạy trẻ, bạn hãy cố gắng để thể hiện nó qua những hình ảnh thiết thực để trẻ có thể tiếp cận nhanh chóng.

3. Hỗ trợ con trong quá trình học tập

Những trẻ chậm tiếp thu rất cần sự hỗ trợ trong quá trình học tập, trau dồi kiến thức, đặc biệt là việc hoàn thành các bài tập về nhà. Cha mẹ nên dành nhiều thời gian cho con hơn, cùng con ôn tập lại các kiến thức đã được học tại lớp và hướng dẫn con làm những bài tập được giáo viên giao về nhà.

Khi cùng con thực hiện các nhiệm vụ này, cha mẹ cũng có thể dần biết được những lỗ hổng kiến thức của con và có thể hướng dẫn, khắc phục hiệu quả cho con. Tuy nhiên, phụ huynh cũng không nên can thiệp quá nhiều vào việc học tập của trẻ, chỉ nên đóng vai trò là người hỗ trợ và hướng dẫn cho trẻ mỗi khi trẻ chưa hiểu thấu được vấn đề.

4. Tìm kiếm thế mạnh của trẻ

Hội chứng chậm tiếp thu chỉ khiến trẻ bị hạn chế khả năng học tập chứ không gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Một số trẻ có thể chậm tiếp thu về lĩnh vực này nhưng lại có sự hiểu biết và học hỏi tốt ở khía cạnh khác. Do đó, cha mẹ và giáo viên cũng nên chú ý quan sát để có thể tìm ra thế mạnh của trẻ, giúp trẻ phát huy tiềm lực vốn có của mình.

Ví dụ như khi trẻ chậm tiếp thu các kiến thức liên quan đến con số, con chữ nhưng lại có khả năng tốt về thể thao, hội họa, ca hát, nhảy múa thì phụ huynh cũng nên khích lệ và tạo điều kiện để trẻ có thể phát triển điểm mạnh này. Cũng bởi không ai là hoàn hảo, quan trọng chúng ta cần biết rõ những ưu và nhược điểm của bản thân để có cách dung hòa phù hợp nhất.

Hội chứng chậm tiếp thu có thể xuất hiện ở bất kỳ đối tượng nào, đặc biệt là trẻ nhỏ. Tuy nhiên, tình trạng này có thể khắc phục tốt nếu áp dụng hiệu quả các phương pháp cải thiện phù hợp và hiệu quả. Hy vọng qua các thông tin trên đây, bạn đọc sẽ dễ dàng phát hiện và hỗ trợ trẻ nâng cao khả năng học tập, phát triển tốt trong tương lai.

Có thể bạn quan tâm:

• Thế nào là phát triển toàn diện của trẻ em? Cần chuẩn bị những gì?
• Vai trò của tâm lý học trong giáo dục và phát triển con người
• 11 Phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ hiệu quả tốt nhất
• Môi trường sống của trẻ ảnh hưởng đến phát triển nhân cách, tâm lý