9 Phương pháp dạy chữ cho trẻ 5 tuổi giúp trẻ tiếp thu hiệu quả

5 tuổi được xem là giai đoạn vàng để thúc đẩy sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, đặc biệt là khả năng tiếp thu và học tập. Việc áp dụng tốt các phương pháp dạy chữ cho trẻ 5 tuổi sẽ giúp trẻ có thể học tập một cách hiệu quả, gia tăng khả năng ghi nhớ và tạo tiền đề vững chắc để trẻ có thể bước vào môi trường tiểu học một cách tốt nhất. 

Có nên dạy trẻ 5 tuổi học chữ không?

Có nên dạy trẻ 5 tuổi học chữ không chính là thắc mắc của rất nhiều bậc phụ huynh. Bởi đây là giai đoạn chuyển giao từ mầm non lên cấp tiểu học và đòi hỏi trẻ phải có các kỹ năng học tập trước đó để không bị bỡ ngỡ khi tiếp xúc với môi trường mới.

Đối với những khoảng thời gian trước đây thì trẻ nhỏ khi bước vào chương trình học lớp 1 mới bắt đầu tiếp xúc với các con chữ và học tập chữ cái. Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây, kỹ năng học chữ của trẻ sẽ được hỗ trợ sớm hơn ở giai đoạn học mầm non, trẻ sẽ được trang bị các kiến thức cơ bản để có thêm tiền đề vững chắc khi bước vào lớp 1.

Xét về chương trình giảng dạy hiện nay thì học sinh lớp 1 sẽ có khoảng 1 đến 2 tuần đầu tiên để ôn luyện về chữ cái và các kiến thức đã học ở trường mầm non. Sau đó, các em sẽ được hướng dẫn học các bài tập nâng cao hơn, ví dụ như cách đánh vần từ đơn, ghép vần,…Do đó, có thể thấy quá trình dạy chữ cho trẻ 5 tuổi đóng vai trò cần thiết bởi nó chính là nền tảng để trẻ có thể học tập và thích ứng tốt với chương trình giảng dạy của cấp tiểu học, đặc biệt là giai đoạn lớp 1.

Việc áp dụng phương pháp dạy chữ cho trẻ 5 tuổi đã được áp dụng từ khá lâu trong chương trình giáo dục mầm non. Các giáo viên cũng khuyến khích gia đình và các bậc phụ huynh nên hỗ trợ trẻ học bảng chữ cái khi trẻ được 5 tuổi để trẻ có thể theo kịp tiến độ học tập của cấp tiểu học.

Trẻ trong giai đoạn này nên dần làm quen với cách cầm bút, cách ngồi ngay ngắn trên bàn học và tập viết những con số, con chữ đơn giả. Trẻ cần học và biết cách nhận diện ra các mặt chữ trong bảng chữ cái để tránh tình trạng bị bỡ ngỡ và không theo kịp tốc độ học tập của các bạn đồng trang lứa.

Bên cạnh đó, việc dạy chữ cho trẻ 5 tuổi cũng là giai đoạn vàng trong quá trình thúc đẩy sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, đặc biệt là lĩnh vực ngôn ngữ. Đây chính là thời điểm thích hợp để trẻ nhỏ có thể tiếp thu và phát triển tốt về kỹ năng sử dụng ngôn ngữ, lời nói, gia tăng vốn từ và học cách sử dụng ngữ pháp một cách cụ thể, chính xác.

Theo đó, việc hỗ trợ áp dụng các chương trình, phương pháp dạy chữ cho trẻ trong giai đoạn này cũng hỗ trợ rất nhiều cho quá trình phát triển ngôn ngữ tự nhiên của trẻ, đáp ứng tốt các đặc điểm sau:

• Đặc điểm về vốn từ: Trẻ nhỏ ngay từ những năm tháng đầu đời đã bắt đầu tiếp xúc, học hỏi và phát triển khả năng ngôn ngữ, mở rộng vốn từ của bản thân. Khi càng lớn lên vốn từ vựng của trẻ sẽ càng phong phú để đáp ứng tốt nhu cầu giao tiếp, học tập theo từng lứa tuổi. Tốc độ phát triển ngôn ngữ của mỗi trẻ nhỏ thường sẽ phụ thuộc vào độ tuổi và các yếu tố môi trường ảnh hưởng xung quanh đời sống hàng ngày.
• Đặc điểm phát âm: Trẻ được khoảng 5 tuổi đã có thể sử dụng ngôn ngữ lời nói một cách thuận tiện, trẻ biết cách thể hiện cảm xúc, mong muốn của mình thông qua ngôn ngữ. Mặc dù thể vẫn có nhiều trường hợp chưa phát âm rõ, các phụ âm như b, p, t, tr vẫn còn lẫn lộn và chưa chuẩn xác. Do đó, việc dạy trẻ học chữ sẽ giúp trẻ nhận biết và cải thiện tốt kỹ năng ăn nói, biết cách phân biệt từ ngữ và phát âm tốt hơn.
• Đặc điểm ngữ pháp: Mặc dù phát triển tốt về vốn từ và khả năng dùng từ nhưng nếu không được hỗ trợ tốt thì trẻ 5 tuổi vẫn chưa thể biết cách sử dụng câu, sắp xếp từ ngữ, vị trí chủ ngữ, vị ngữ đúng. Trẻ cần được hỗ trợ kỹ lưỡng để linh hoạt hơn trong việc sử dụng câu, ghép từ và diễn đạt bằng những câu từ phức tạp hơn.

Với những đặc điểm nổi bật về khả năng phát triển ngôn ngữ ở trẻ 5 tuổi, có thể nhận thấy rằng đây là giai đoạn thích hợp để trẻ có thể học hỏi và sẵn sàng tiếp xúc với việc học chữ. Chính vì thế, nếu bỏ lỡ giai đoạn này, trẻ sẽ mất đi cơ hội để học tập và tạo dựng nền tảng cho quá trình học tập, đặc biệt là dễ gặp phải nhiều trở ngại trong quá trình tiếp xúc, thích ứng với chương trình học lớp 1.

Tuy nhiên, quá trình học chữ đối với trẻ 5 tuổi sẽ gặp nhiều khó khăn và cần phải có sự nhẫn nại, kiên trì hỗ trợ của phụ huynh, giáo viên cùng sự nỗ lực của chính trẻ nhỏ. Thời gian ban đầu có thể gặp nhiều khó khăn nhưng khi trẻ đã quen và đáp ứng tốt thì việc học tập của trẻ sẽ có được nhiều sự thuận lợi, trẻ dễ dàng tiến bộ và phát huy các tài năng của bản thân.

Phương pháp dạy chữ cho trẻ 5 tuổi hiệu quả, giúp trẻ tiếp thu nhanh

Việc áp dụng tốt các phương pháp dạy chữ cho trẻ 5 tuổi sẽ giúp trẻ gia tăng được sự tự tin và có nền tảng kiến thức tốt để chuẩn bị bước vào lớp 1. Đồng thời, đây cũng là một trong những cách hiệu quả giúp khơi gợi được sự hứng thú của trẻ đối với quá trình học tập.

Khi bước vào giai đoạn học cấp 1, trẻ sẽ có tính tự giác và chủ động hơn trong quá trình học tập. Bên cạnh đó, việc vận động bộ não ngay từ giai đoạn này sẽ giúp thúc đẩy sự phát triển toàn diện của trẻ, hỗ trợ nâng cao khả năng ngôn ngữ trở nên hiệu quả và linh hoạt hơn.

Mặc dù biết rằng việc giáo dục và dạy chữ cho trẻ là điều cần thiết nhưng các bậc phụ huynh và giáo viên dạy trẻ cũng cần có biện pháp hỗ trợ phù hợp, không nên quá vội vàng hoặc cố gắng bắt ép khiến trẻ cảm thấy ngột ngạt và khó tiếp thu. Vì thế, trước khi áp dụng việc dạy chữ cho trẻ 5 tuổi, bạn nên tham khảo các phương pháp hiệu quả sau đây:

1. Dạy trẻ nhận biết bảng chữ cái

Bảng chữ cái chính là bước đầu tiên cần được tiếp cần và giáo dục để trẻ có thể ghi nhớ, phân biệt được các mặt chữ khác nhau, từ đó mới có thể phát triển lên các cấp độ cao hơn. Trẻ cần được làm quen với các chữ cái của bảng chữ cái tiếng Việt và ghi nhớ để có thể biết rõ được cách đọc của từng chữ, nắm rõ các đặc điểm nhận dạng của những chữ khác nhau.

Để có thể học chữ và dễ dàng ghép chữ cái lại với nhau thì trẻ cần phải nắm rõ về bảng chữ cái. Đây được xem là một trong các quá trình khó khăn và cần phải có sự kiên nhẫn trong một khoảng thời gian. Cũng bởi khi mới bắt đầu trẻ sẽ khó có thể tiếp thu và ghi nhớ được các chữ cái, có không ít trường hợp học trước quên sau khiến cho quá trình học tập gặp nhiều cản trở.

Để có thể tiến hành được phương pháp này hiệu quả, bên cạnh việc giảng dạy tại trường mầm non thì các bậc phụ huynh cũng cần tạo điều kiện để trẻ có thể tiếp xúc với chữ cái tại nhà. Hãy trang bị cho trẻ bằng chữ cái với nhiều màu sắc sinh động để trẻ cảm thấy hứng thú và tò mò khám phá nhiều hơn.

Tuy nhiên, đừng nên quá thúc ép hay liên tục bắt trẻ phải học, phải ghi nhớ tất cả những chữ cái cần phải học. Thay vào đó hãy tạo cho trẻ tâm lý vui vẻ, thoải mái, mỗi ngày chỉ cần tiếp thu và ghi nhớ tốt 1 hoặc 2 chữ cái để trẻ có cảm giác vừa học, vừa chơi và dễ dàng phát triển ngôn ngữ hơn.

2. Hỗ trợ trẻ kỹ năng cầm viết

Bên cạnh việc biết đọc và nhận dạng đúng các mặt chữ khác nhau thì trẻ 5 tuổi cũng cần phải học cách viết các chữ cái đã được dạy. Đây chính là giai đoạn đầu tiên để trẻ làm quen với việc sử dụng viết để tạo ra những nét chữ. Vì thế, ba mẹ và thầy cô cần chú ý quan tâm và dạy cho trẻ cách cầm viết đúng.

Theo chia sẻ của các chuyên gia thì việc cầm bút có ảnh hưởng rất lớn đối với nét chữ của trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, việc để trẻ tự do cầm bút theo ý thích của mình cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình tập viết, khiến cho trẻ mỏi tay và đôi khi ngồi không đúng tư thế.

Do đó, trong quá trình dạy chữ cho trẻ 5 tuổi, bạn cần quan tâm và đặc biệt chú ý đến việc hướng dẫn trẻ cầm bút đúng cách. Ba mẹ và thầy cô nên làm mẫu và hướng dẫn kỹ lưỡng cho trẻ học theo. Đối với những trẻ không cầm đúng kỹ thuật hoặc cầm bút bằng tay trái thì cần được điều chỉnh sớm để trẻ hình thành thói quen tốt.

Sau khi hướng dẫn cho trẻ cách cầm bút đúng, các bậc phụ huynh cũng nên bắt đầu cho trẻ tập viết những nét chữ đầu tiên. Ở trẻ 5 tuổi khi mới bắt đầu học viết chữ thì có thể sử dụng các loại tập chuyên dụng có sẵn các nét chữ để trẻ có thể tập đồ lên theo từng nét, sau khi bé dần quen thì nên cho trẻ từ viết theo cách quan sát của mình.

Khi dạy trẻ viết chữ, hãy luôn chú ý đến cách cầm bút của trẻ để kịp thời điều chỉnh và sửa chữa. Bên cạnh đó, đối với trẻ 5 tuổi, bạn cũng nên lựa chọn loại bút có kích thước, chiều dài phù hợp với tay của trẻ để việc cầm viết được thuận lợi và dễ dàng hơn.

3. Dạy chữ cho trẻ kết hợp với trò chơi

Trẻ 5 tuổi vẫn còn rất hồn nhiên và ngây thơ, bên cạnh việc học tập thì trẻ vẫn yêu thích khoảng thời gian được vui chơi, đùa nghịch và khám phá những trò chơi mới lạ, thú vị. Do đó, để dạy trẻ học chữ, bạn đừng nên quá cứng nhắc trong việc dạy theo cách truyền thống, khô khan mà hãy linh hoạt kết hợp cùng các trò chơi hấp dẫn để thu hút sự tập trung, chú ý của trẻ.

“Vừa học, vừa chơi” chính là phương pháp dạy trẻ 5 tuổi học chữ hiệu quả luôn được áp dụng trong các trường mầm non và khuyến khích sử dụng tại nhà. Với cách dạy này, trẻ sẽ không có cảm giác bị gò bó khi phải ngồi vào bàn học hoặc cảm thấy khó chịu, chán ghét những con chữ đã chiếm hết thời gian vui chơi của bản thân.

Thay vào đó, trẻ sẽ dễ dàng mở lòng và hứng thú hơn khi học tập nhưng vẫn được vui chơi, thư giãn. Tùy thuộc vào tính cách và sở thích của mỗi trẻ nhỏ mà bạn nên áp dụng các loại trò chơi phù hợp để kích thích sự hào hứng ở trẻ, từ đó giúp trẻ học tập và phát triển hiệu quả hơn.

Kết hợp trò chơi trong cách dạy chữ cho trẻ được xem là phương pháp hiệu quả và hiện đang nhận được nhiều sự đánh giá cao từ chuyên gia cùng với sự hài lòng của các bậc phụ huynh. Tuy nhiên, khi áp dụng cách giảng dạy này, các bậc phụ huynh cũng cần kiểm soát tốt thời gian vui chơi của trẻ, tránh để trẻ cuốn theo các trò chơi mà quên đi việc học tập, ghi nhớ chữ cái.

4. Dạy chữ cho trẻ thông qua các hoạt động xung quanh

Đừng dạy con những điều quá xa vời mà hãy nắm bắt những hoạt động, tình huống diễn ra xung quanh đời sống để con có thể quan sát, liên tục và ghi nhớ tốt hơn. Để trẻ 5 tuổi có thể học chữ cái một cách hiệu quả, bạn nên tạo cho trẻ môi trường sinh hoạt lành mạnh và tạo điều kiện để trẻ được trải nghiệm, tiếp xúc với thế giới bên ngoài.

Có thể trẻ sẽ không thể ghi nhớ được tất cả các chữ cái thông qua cách dạy đơn thuần hoặc việc chỉ nhìn vào những con chữ khô khan có trong bảng chữ cái. Tuy nhiên, trẻ lại dễ dàng nhận biết và khắc sâu hơn nếu được quan sát và học tập dựa vào các hoạt động, yếu tố môi trường.

Các bậc phụ huynh có thể giúp trẻ ghi nhớ các đặc điểm chữ cái thông qua hình dạng hoặc có thể liên tưởng đến các sự vật diễn ra xung quanh đời sống hàng ngày. Ví dụ như O tròn như quả trứng gà, Ô thì thêm mũ, Ơ thì có râu,….Bên cạnh đó, bạn có thể bố trí các chữ cái, hình ảnh có chữ cái đơn giản xung quanh những nơi sinh hoạt của trẻ để trẻ có thể quan sát và học tập bất cứ lúc nào.

5. Sử dụng hình ảnh để kích thích nhu cầu học chữ của trẻ 5 tuổi

Sử dụng hình ảnh là một trong các phương pháp dạy chữ hiệu quả và luôn được khuyến khích áp dụng cho trẻ 5 tuổi. Trẻ sẽ dễ dàng tiếp cận và học hỏi, ghi nhớ thông tin qua hình ảnh. Đồng thời, việc này cũng giúp trẻ dễ dàng liên tưởng đến những điều quen thuộc xoay quanh cuộc sống và có khả năng nhớ được các chữ cái một cách hiệu quả.

Do đó, các chuyên gia khuyến khích phụ huynh và giáo viên nên sử dụng các hình ảnh quen thuộc, gần gũi với đời sống hàng ngày của trẻ nhỏ để trẻ có thể học tập dễ dàng hơn. Khi dạy cho trẻ, bạn chỉ cần dùng những hình ảnh trong sách vở hoặc những tấm ảnh có kèm chữ cái phía dưới để trẻ có thể quan sát, ghi nhớ tốt.

Trong quá trình học chữ, ba mẹ cần phải vừa chỉ cho trẻ biết cách đọc chữ cái, vừa liên hệ với hình ảnh để con ghi nhớ tốt hơn. Ví dụ, để dạy cho trẻ chữ “C”, hãy tìm hình con cá và chỉ cho trẻ cách gọi tên, đánh vần. Nhờ đó mà mỗi khi trẻ bắt gặp hình ảnh cá ở đâu trẻ nhanh chóng liên tưởng đến chữ “C”, từ đó cảm thấy hứng thú và học tập tốt hơn.

Lưu ý, khi vừa mới bắt đầu cho trẻ tiếp xúc và học chữ cái, bạn cũng nên chú ý lựa chọn các hình ảnh đơn giản cùng với những chữ cái quen thuộc, ít nét để trẻ có thể ghi nhớ tốt hơn. Khi trẻ có thể học và nhớ được một số chữ cái ban đầu sẽ giúp trẻ cảm thấy hấp dẫn với việc học. Đồng thời, những lời động viên, cỗ vũ và đồng hành của gia đình, người thân cũng chính là động lực để trẻ càng cố gắng học tập.

6. Trẻ học chữ hiệu quả nhờ vào âm nhạc

Âm nhạc chính là công cụ tuyệt vời có thể giúp trẻ 5 tuổi học chữ cái một cách hiệu quả, giúp trẻ gia tăng trí nhớ và phát triển ngôn ngữ tốt hơn. Theo kết quả của rất nhiều cuộc nghiên cứu khoa học nhận thấy rằng, não bộ của trẻ nhỏ có khả năng ghi nhớ tốt về các giai điệu, âm thanh hơn là việc tiếp xúc với các con chữ.

Bên cạnh đó, có rất nhiều các bài hát thiếu nhi hỗ trợ trẻ học chữ cái và các từ vựng quen thuộc. Thông qua việc lắng nghe và quan sát video, trẻ có thể ghi nhớ tốt về hình ảnh và tên gọi của từng chữ cái khác nhau. Đồng thời, thông qua các giai điệu vui tươi, trẻ sẽ dễ dàng nhớ được cách đọc chữ, biết cách đánh vần và phát âm rõ ràng, chính xác hơn.

Tuy nhiên, ở giai đoạn này, việc dạy chữ cho trẻ cần được tiến hành theo từng bước, không nên có sự gấp gáp, vội vã hoặc thúc ép quá mức. Các bậc phụ huynh chỉ nên đặt ra mục tiêu dạy trẻ từ 2 đến 3 chữ cái trong 1 tuần và cho trẻ nghe một vài bài hát đơn giản để trẻ dễ tiếp thu, tránh sự nhầm lẫn.

7. Thường xuyên đọc sách giúp trẻ học chữ tốt hơn

Sách chính là phương tiện giúp mở rộng vốn từ, gia tăng và kích thích khả năng phát triển ngôn ngữ ở mọi độ tuổi. Đối với những trẻ 5 tuổi chưa biết đọc chữ, việc được nghe ba mẹ, thầy cô kể chuyện, đọc sách mỗi ngày cũng sẽ giúp trẻ trau dồi thêm nhiều kiến thức và vốn từ vựng của bản thân.

Nếu việc đọc sách được kết hợp tốt với quá trình quan sát và liên tưởng đến các hình ảnh thực tế sẽ càng giúp cho trẻ nhỏ dễ dàng học tập được các từ vựng, chữ cái cần thiết. Bằng cách này sẽ tránh được việc trẻ cảm thấy nhàm chán với các cách học cổ điển, truyền thống. Thay vào đó trẻ sẽ càng hứng thú và hăng say hơn để tìm hiểu những thông tin, kiến thức bổ ích nhờ vào việc đọc sách.

Để dạy trẻ 5 tuổi học chữ hiệu quả, các bậc phụ huynh và giáo viên giảng dạy cũng cần ưu tiên lựa chọn những cuốn sách có nhiều hình ảnh, màu sắc và phông chữ to, rõ ràng để trẻ dễ tiếp thu hơn. Đồng thời, nội dung của từng quyển sách cũng cần ngắn gọn, gần gũi và dễ hiểu đối với lứa tuổi của trẻ.

Khi đọc sách cho trẻ nghe và đặc biệt là với mục đích dạy chữ cho trẻ thì các bậc phụ huynh cũng cần chú ý đến việc phát âm, giọng nói cần rõ ràng, chậm rãi và cần có kèm thêm cảm xúc phù hợp với từng tình huống khác nhau để trẻ dễ dàng cảm nhận sâu hơn. Thông qua từng lời kể và việc quan sát hình ảnh, chữ cái sẽ giúp trẻ gia tăng tính tư duy, sáng tạo, nhận thức và phát triển khả năng học tập hiệu quả của mình.

8. Gia tăng sự ghi nhớ nhờ vào việc nhắc đi nhắc lại nhiều lần

Trẻ nhỏ thường hay lơ đãng và không tập trung vào việc học, đặc biệt là việc bắt trẻ phải ngồi học tập, ghi nhớ một vấn đề gì đó. Do đó, phương pháp dạy trẻ 5 tuổi học chữ tốt nhất đó chính là thường xuyên nhắc đi nhắc lại những chữ cái, thông tin đã được dạy trước đó.

Cụ thể, trước khi bắt đầu bài dạy cho ngày mới, trẻ cần được ôn tập lại những kiến thức đã được học của những ngày trước. Khi đảm bảo trẻ đã thuộc và hiểu rõ về những chữ cái đã được học trước đó thì mới bắt đầu hướng dẫn cho trẻ cách tiếp cận với những từ ngữ mới. Bằng cách này trẻ sẽ nắm vững được kiến thức và tránh việc nhầm lẫn trong quá trình học.

Nếu trẻ không thể nhớ rõ cụ thể, ba mẹ hãy nhẹ nhàng gợi ý và giúp trẻ tìm kiếm thông tin qua các hoạt động gần gũi, quen thuộc hàng ngày. Nhờ vào đó mà trẻ có thể ghi nhớ tốt hơn và dễ dàng liên tưởng đến những gì đã học, từ đó vận dụng, phát triển hiệu quả.

Bạn có thể vận dụng nhiều phương pháp khác nhau để có thể giúp trẻ ôn tập kiến thức. Có thể là thông qua các hoạt động sinh hoạt hàng ngày có liên quan đến chữ cái đó hoặc những trò chơi ghép chữ để trẻ có thể nhanh chóng suy luận và đưa ra câu trả lời chính xác nhất.

9. Không gian học tập cần thoải mái

Không gian học tập chính là yếu tố quan trọng góp phần tạo nên hiệu quả của các phương pháp dạy chữ cho trẻ 5 tuổi. Trẻ cần được có không gian thoải mái để tự do khám phá và phát triển tốt khả năng học tập, ghi nhớ của bản thân.

Tại trường mầm non hoặc ngay cả khi ở nhà, trẻ nhỏ cũng cần có được một bầu không khí thoải mái, không gian thoáng mát và dễ chịu để tiếp thu tốt các kiến thức, thông tin được truyền đạt. Việc học chữ của trẻ 5 tuổi không chỉ nên bó buộc tại lớp học hoặc trên bàn học mà có thể vận dụng vào bất cứ lúc nào và bất cứ ở đâu.

Hãy để bé học vào những thời điểm mà bé thực sự sẵn sàng và cảm thấy hứng thú với điều đó. Ba mẹ luôn cần tôn trọng và nâng cao quyền chủ động của trẻ nhỏ, khuyến khích và hình thành thói quen học tập ngay từ bé để trẻ không bị nhàm chán hoặc cảm thấy chán ghét việc học.

Bài viết trên đây đã chia sẻ một số thông tin về phương pháp dạy chữ cho trẻ 5 tuổi hiệu quả. Hy vọng các bậc phụ huynh và giáo viên mầm non có thể chú ý để hỗ trợ tốt cho trẻ trong giai đoạn này, giúp trẻ rèn luyện và học tập để phát triển khả năng ngôn ngữ, tạo tiền đề vững chắc để học tập trong tương lai.

Có thể bạn quan tâm:

• 10 phương pháp dạy trẻ tập trung học bài hiệu quả nhất
• Đặc điểm tâm lý của trẻ 4 – 5 Tuổi và Cách nắm bắt, chăm sóc
• Top 10 Trò chơi luyện phát âm cho trẻ thú vị và hiệu quả nhất
• Phương pháp giáo dục Montessori & Lợi ích khi trẻ được học