Giáo dục Montessori với trẻ có nhu cầu đặc biệt

Phương pháp Montessori chấp nhận sự duy nhất của mỗi trẻ và cho phép trẻ phát triển tuỳ theo những khả năng riêng của mình và thời gian riêng của mình. Montessori hoàn toàn có thể ứng dụng trong việc giáo dục và can thiệp trẻ đặc biệt.

Giáo dục Montessori là gì?

Phương pháp Giáo dục Montessori là một phương pháp sư phạm giáo dục trẻ em dựa trên nghiên cứu và kinh nghiệm của bác sĩ và nhà giáo dục Ý Maria Montessori (1870–1952). Đây là phương pháp với tiến trình giáo dục đặc biệt dựa vào việc học qua cảm giác. 

Giáo dục Montessori tập trung thúc đẩy tiềm năng của trẻ bằng một môi trường giáo dục thân thiện, cởi mở. Trong đó các giáo viên được  đào tạo bài bản về chuyên môn cùng với các giáo cụ học tập chuyên biệt.

Phương pháp Montessori chấp nhận sự duy nhất của mỗi trẻ và cho phép trẻ phát triển tuỳ theo những khả năng riêng của mình và thời gian riêng của mình. Do đó việc tổ chức các lớp học theo mô hình Montessorri phải đảm bảo sự tôn trọng tính riêng biệt của mỗi trẻ và phải bố trí phòng học và bài học phù hợp những nhu cầu và mục đích của mỗi em.

Giáo dục Montessori với trẻ có nhu cầu đặc biệt
Giáo dục Montessori với trẻ có nhu cầu đặc biệt

Tại sao cần xây dựng môi trường được chuẩn bị cho trẻ đặc biệt?

Theo Montessori, giáo dục trẻ em không chỉ giáo dục bằng lời nói, mà còn bằng toàn bộ sự vận hành của môi trường. Môi trường ở đây có môi trường vật lý và môi trường tâm lý. 

Xây dựng môi trường có sự chuẩn bị trật tự về không gian, thời gian để giúp trẻ có sự cân bằng, an toàn

Môi trường vật lý là môi trường có cấu trúc, trật tự về mặt không gian và thời gian. Trẻ đặc biệt cần môi trường có cấu trúc để trẻ lĩnh hội được trật tự từ môi trường, bởi lẽ bản thân bên trong trẻ đang hỗn loạn, không theo thứ tự. Bởi vậy, môi trường cần mang tính trật tự để mang lại sự cân bằng cho tâm trí của trẻ, giúp các con cảm thấy an toàn. 

Môi trường được chuẩn bị về mặt vật lý là để tạo ra trật tự về mặt không gian, thời gian. Ví dụ, khi trẻ can thiệp cần diễn ra trong một khung thời gian cố định, nhất quán. Việc lặp đi lặp lại sự việc theo tiến trình thời gian giúp trẻ tìm lại sự trật tự trong bản thân. Do đó, môi trường được chuẩn bị rất quan trọng với trẻ.

Sàng lọc đánh giá MIỄN PHÍ 100% trực tiếp bởi Tiến sĩ giáo dục Đinh Thanh Tuyến - Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu Tâm lý và Phát triển Con người
Sàng lọc đánh giá MIỄN PHÍ 100% trực tiếp bởi Tiến sĩ giáo dục Đinh Thanh Tuyến – Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu Tâm lý và Phát triển Con người

Môi trường được chuẩn bị sẽ giúp trẻ đặc biệt xây dựng, lập trình lại “người thầy bên trong”. 

Đồng hành với môi trường được chuẩn bị về mặt vật lý là môi trường được chuẩn bị về mặt tâm lý. Vậy thì ai là người chuẩn bị tâm lý cho trẻ? Chính là những người tiếp xúc với con: gia đình, những người lớn tiếp xúc với con cũng là những người lớn được chuẩn bị. 

Để có thể hỗ trợ cho trẻ một cách tốt nhất, môi trường được chuẩn bị đối với trẻ đặc biệt lại càng quan trọng hơn nhiều. Bởi trẻ bình thường có người thầy bên trong hỗ trợ và dẫn dắt, đó là quy luật tự nhiên. Dù môi trường tự nhiên không được chuẩn bị tốt, nhưng quy luật tự nhiên vẫn dẫn dắt trẻ đi đến một cái đích nào đấy, ít nhất là biết nói, biết giao tiếp xã hội. Nhưng với những bạn nhỏ đặc biệt nếu không có môi trường được chuẩn bị, người lớn được chuẩn bị và các hoạt động, giáo cụ phù hợp các bạn nhỏ sẽ khó mà phát triển được. 

Tiến sĩ Giáo dục Đinh Thanh Tuyến – Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu Tâm lý và Phát triển Con người chia sẻ:

“Chẳng hạn như, khi phát hiện ra con tự kỷ mẹ đưa con đi can thiệp sớm rõ ràng sẽ phát triển hơn những bạn được can thiệp trễ hơn. Đây chính là ứng dựng của Montessori đối với can thiệp trẻ đặc biệt. Các bạn rối loạn phát triển người thầy tự nhiên của các bạn ấy ngủ quên hay đi vắng thì chúng ta những người giáo viên, gia đình phải thay thế và khơi dậy người thầy tự nhiên ấy giúp trẻ”.   

Sàng lọc đánh giá MIỄN PHÍ 100% trực tiếp bởi Tiến sĩ giáo dục Đinh Thanh Tuyến - Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu Tâm lý và Phát triển Con người
Sàng lọc đánh giá MIỄN PHÍ 100% trực tiếp bởi Tiến sĩ giáo dục Đinh Thanh Tuyến – Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu Tâm lý và Phát triển Con người

Can thiệp hiệu quả trong giai đoạn từ 0-6 tuổi

Tại sao chúng ta lại tập trung vào giao đoạn từ 0-6 tuổi?

Giai đoạn mầm non từ 0-6 tuổi là giai đoạn các bạn nhỏ phát triển tốt nhất, đối với giáo dục đặc biệt giai đoạn từ 0-6 tuổi là giai đoạn can thiệp có hiệu quả nhất, nếu qua giai đoạn này rồi thì mọi thứ “sửa chữa” đều rất là khó khăn. Vì sao? cơ chế của não bộ, các sự phát triển của não bộ, tăng trưởng trọng lượng của não bộ về mặt số lượng và liên kết giữa các noron thần kinh trong 3 năm đầu đời của trẻ là quan trọng nhất.

Tháp nhu cầu Maslow

Dù trẻ nào cũng rất cần nhu cầu về thể chất, nhu cầu an toàn đối với trẻ đặc biệt nhu cầu này lại mạnh mẽ hơn. Đối với trẻ đặc biệt những nhu cầu nào cần tập trung? Đó là thể chất – an toàn – yêu thương. Khi trẻ đã được đáp ứng những nhu cầu này đầy đủ và tự tin hơn rồi, thì trẻ bắt đầu có nhu cầu liên quan đến tự trọng thể hiện bản thân.

Tháp nhu cầu Maslow
Tháp nhu cầu Maslow

Yêu trẻ là tốt nhưng yêu trẻ phải đúng cách

Nhưng hành động cưng nựng trẻ để thể hiện sự yêu thích đối với trẻ nếu không thể hiện phù hợp sẽ làm cho trẻ cảm thấy không an toàn. Biểu hiện rõ rệt nhất là có những lần trẻ khóc khi bạn cưng nựng trẻ không đúng cách. Trẻ bình thường từ 0-3 tuổi là giai đoạn xây dựng niềm tin căn bản vào thế giới. Đối với trẻ đặc biệt các bạn đang có tính dập khuân, đang thích sự an toàn, nên việc thể hiện tình yêu thương với trẻ đúng cách là điều cần thiết.

Hãy giảm bớt hành động trêu đùa mà chỉ nói những lời yêu thương hay bày tỏ yêu thương “Cô yêu con!; “Cô quý con!”; “Con đang làm gì đấy?”…. Hoặc những cử chỉ như thơm trẻ dấu dí như mẹ, cũng cần điều tiết, tiết chế lại. Bởi lẽ, đối với trẻ danh giới thân thể của mình với danh giới thân thể của người khác nó là một cảm giác an toàn.

Yêu thương trẻ đúng cách
Yêu thương trẻ đúng cách

COCI và sự phát triển của trẻ đặc biệt   

COCI là bốn trong số các mắt xích về mặt năng lực hoặc phẩm chất của trẻ ở giai đoạn mầm non cần có, với trẻ đặc biệt cũng vậy.       

COCI và sự phát triển của trẻ đặc biệt   
COCI và sự phát triển của trẻ đặc biệt

C- Sự phối hợp giữa tâm trí và thân thể 

Tâm trẻ điểu khiển thân trẻ hay chính là tâm thân phối hợp thì mới độc lập được. Đối với trẻ bình thường dù môi trường không thuận lợi thì trẻ cũng tự nhiên đạt được quá trình tâm thân phối hợp, nhưng đối với trẻ đặc biệt dù môi trường có thuận lợi trẻ cũng khó khăn để đạt được quá trình này.

Tự chủ tâm thân thống nhất, giúp trẻ tìm ra được sợi dây gắn kết tâm thân với nhau. Vận động tinh, vận động thô hay phát triển giác quan trong giáo dục đặc biệt là tâm thân phối hợp. 

O – Trật tự, trình tự và quy luật

Khi tâm thân phối hợp các bạn nhỏ sẽ khám phá ra trật tự và trình tự, trật tự về không gian và trình tự về thời gian. Quy luật không chỉ của thế giới bên ngoài mà còn có cả quy luật của chính thế giới bên trong của trẻ. 

Trong quá trình tương tác với thế giới, sự vật hiện tượng xung quanh trẻ nhận diện ra được trật tự, quy luật cuộc sống. Với các bạn trẻ bình thường quá trình này sẽ diễn ra một cách dễ dàng hơn, nhưng với các bạn đặc biệt thì khó khăn hơn, thậm chí có thể dẫn đến trật tự dập khuân. Dập khuân cũng là một dạng trật tự nhưng ở mức độ thái quá. Bởi vậy cần điều hướng những trật tự thái quá về những trật tự bình thường. 

Sau khi trẻ khám phá ra được trật tự, trình tự và quy luật trẻ sẽ rất tập trung để làm việc đó. Sự tập trung này có sự chủ ý của sự điều khiển tâm thân và hiểu quy luật của sự kiện hiện tượng. 

C – Tập trung 

Bà Maria Montessori đã từng nói: “Đứa trẻ có thể có khả năng tập trung là những đứa trẻ hạnh phúc”. Khi tập trung trẻ sẽ khám phá ra được những điều hay ho mới mẻ. Bản thân mỗi điều mà trẻ khám phá ra làm bạn ấy ra tăng, giàu có hơn về mặt tâm trí và thân thể thì trẻ sẽ hạnh phúc hơn.

I – Độc lập

Khi trẻ có sự phối hợp tâm thân, có trật tự, trình tự và quy luật rồi thì trẻ sẽ trở nên độc lập. Và độc lập thì hoàn toàn khác với một mình. Trẻ tự kỷ là một mình chứ không phải độc lập. Một mình thì cần can thiệp còn độc lập thì cần tôn trọng. Khi có khả năng làm việc độc lập thì sẽ có khả năng làm việc cùng các mắt xích khác khi làm việc nhóm.

Trẻ đặc biệt hình thành COCI khó hơn rất rất nhiều, những cần hình thành COCI để hòa nhập. Bởi lẽ người thấy tự nhiên bên trong trẻ đã đi vắng, ngủ quên nên không thể thuận theo tự nhiên được. COCI được hình thành không chỉ từ giáo cụ mà thông qua các hoạt động trải nghiệm của trẻ.

Các lĩnh vực của phương pháp Montessori 

Các lĩnh vực của phương pháp Montessori bao gồm: Thực hành cuộc sống, Phát triển giác quan, Toán học, Văn hóa (Lịch sử, Địa lý, Khoa học, Nghệ thuật), Ngôn ngữ. 

5 lĩnh vực của phương pháp Montessori
5 lĩnh vực của phương pháp Montessori

Vì sao Montessori có thể hỗ trợ cho trẻ đặc biệt?

Triết lý đầu tiên follow child – Nương theo trẻ    

Quan sát trẻ xem đang rối loạn ở mức độ nào và hỗ trợ nhu cầu phát triển. Montessori có một ưu thế là giao tiếp tích cực      

Kỹ luật tích cực

Có giao tiếp tích cực thì mới ra được kỹ luật tích cực, có kỹ luật tích cực thì mới duy trì được giao tiếp tích cực. Giao tiếp tích cực để hỗ trợ cho kỹ luật tích cực.

Quan điểm của Montessori là tự do theo năng lực chính là COCI, năng lực con đến đâu thì tự do con đến đó. Nếu con chưa có COCI thì sẽ cần được can thiệp toàn phần hoặc một phần. Can thiệp toàn phần là bắt tay chỉ việc, con làm việc gì thì giáo viên sẽ làm cùng con, là vì muốn trao cho con tự do nhưng con chưa có đủ năng lực. Nếu con có tự do rồi thì chỉ cần đi theo con thôi gọi là tự do một phần. Mức độ tự do là phụ thuộc vào đứa trẻ không phụ thuộc vào thầy cô, tự do của trẻ này khác tự do của trẻ kia.   

Montessori gắn liền với cuộc sống thực tiễn để tăng khả năng thích ứng của trẻ. Tách bước nhỏ phân lập khó khăn, tách bước nhỏ thể hiện qua cả thao tác và giáo cụ.    

    

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Những người giáo viên kiểu mới
Chương trình Đào tạo chuyên môn: Người giáo viên được chuẩn bị

Người giáo viên được chuẩn bị là giáo viên cần chuẩn bị những gì? Tại sao giáo viên cần chuẩn bị? Làm thế nào để...

Cuộc thi Tình yêu dành cho mẹ
Chào mừng ngày của mẹ: Cuộc thi Tình yêu dành cho mẹ

Có những yêu thương chưa thể nói thành lời - “Tình yêu dành cho mẹ” là cơ hội để các em nhỏ đang can thiệp...

Sàng lọc đánh giá MIỄN PHÍ 100% trực tiếp bởi Tiến sĩ giáo dục Đinh Thanh Tuyến
SÀNG LỌC ĐÁNH GIÁ MIỄN PHÍ CHÀO MỪNG NGÀY QUỐC TẾ THIẾU NHI 1/6

Sàng lọc đánh giá MIỄN PHÍ 100% trực tiếp bởi Tiến sĩ giáo dục Đinh Thanh Tuyến - Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu...

Kỷ niệm 1 năm ra mắt thương hiệu Trung tâm Tâm lý Giáo dục chuyên biệt NHC Việt Nam
Chúc mừng Kỷ niệm 1 năm ra mắt thương hiệu Trung tâm Tâm lý Giáo dục Chuyên biệt NHC Việt Nam

Vừa qua 20/11/2023, Trung tâm Tâm lý Giáo dục Chuyên biệt NHC Việt Nam - NHC Academy tưng bừng kỷ niệm 1 năm ra mắt...

Hỗ trợ trực tuyến
Hãy liên hệ với chúng tôi bằng việc lựa chọn phương thức thuận tiện cho bạn
Chat zalo Zalo Chat Chat Messenger Messenger Email Gửi Email
ankara escort çankaya escort eryaman escort ankara escort ataşehir Escort ankara escort beylikduzu Escort Ankara Escort izmir Escort